Instalacja podatnych wersji oprogramowania HOWTO

Niekiedy zachodzi potrzeba uruchomienia starej, podatnej wersji systemu lub usługi w celu przetestowania czegoś, np. exploita. W przypadku Debiana i podobnych dystrybucji opartych na pakietach deb, instalacja starej wersji systemu bywa nieco problematyczna. Po pierwsze, system pakietów nie wspiera downgrade’u, po drugie, domyślnie instalator instaluje najnowsze wersje pakietów, jeśli tylko ma taką możliwość.

Sposoby instalacji podatnych wersji oprogramowania

Sposobów na instalację starszych, podatnych wersji pakietów jest wiele. Można kompilować określoną wersję, ale nie jest to wygodne, jest czasochłonne i niekoniecznie uzyskamy wersję dokładnie taką, jaka była w systemie, np. z powodu patchy nakładanych przez Debiana czy nieco innego środowiska w którym pakiet był budowany[1].

Skoro jednak korzystamy z dystrybucji opartej o pakiety binarne, można także próbować robić downgrade pakietów, albo usuwać pakiety i instalować przy pomocy dpkg zamiast apt[2]. Jeśli nie mamy pecha, wszystko zadziała czy to od razu, czy po małym force przy instalacji. Można też instalować ze starych obrazów instalacyjnych, bez dostępu do sieci. Czasem jednak nie mamy szczęścia. A wszystko można zrobić szybciej i prościej.

Repozytorium starych wersji pakietów Debiana

Przede wszystkim, i tak trzeba jakoś zdobyć podatne wersje pakietów. W przypadku Debiana istnieje snapshot.debian.org, czyli serwis z oficjalnymi, snapshotami mirrorami repozytoriów Debiana. Doskonałe miejsce pozwalające i na pobranie pakietów w takich wersjach, w jakich były w danym momencie w repo, i na postawienie całego systemu w stanie na dany dzień. Snapshoty wykonywane są częściej, niż raz dziennie. Poza głównym repozytorium pakietów dostępne inne, w tym security i backports, więc trudno sobie wyobrazić coś lepszego. Pozostaje instalacja systemu z wykorzystaniem powyższych repozytoriów.

Naprościej można to zrobić z użyciem debootstrap, poprzez podanie mirrora., z którego mają być pobierane pakiety. Przykładowo, aby zainstalować Debiana Buster w wersji, w jakiej był on dostępny dzień po wydaniu:

debootstrap buster /chrooted/ https://snapshot.debian.org/archive/debian/20190707T150059Z/

Po instalacji należałoby jeszcze wejść do chroota i uzupełnić sources.list o wpisy dla repozytorium security, zaktulizować pakiety i… gotowe. W katalogu /chrooted będzie dostępny podatny system. Jeśli był tam podmontowany dysk zdalny, to można uruchomić podatną maszynę według podlinkowanej wyżej instrukcji.

Wykorzystanie LXC do uruchamiania podatnych wersji

Istnieje jeszcze szybszy i IMO wygodniejszy sposób uruchomienia podatnej wersji systemu. Można wykorzystać kontenery LXC do instalacji, a następnie uruchomienia podatnego systemu. O tyle wygodne i bezpieczne, że kontener LXC może być dostępny – i jest to domyślna konfiguracja – wyłącznie z poziomu hypervisora, bez udostępniania go na świat. Kontener z Debianem Buster w wersji na dzień po wydaniu z użyciem LXC tworzymy:

lxc-create -n test -t debian -- -r buster -a amd64 --mirror=https://snapshot.debian.org/archive/debian/20190707T150059Z/ --security-mirror=https://snapshot.debian.org/archive/debian-security/20190707T153344Z/

I gotowe. Po zakończeniu powinniśmy mieć dostępny kontener LXC z podatną wersją systemu. W tym przypadku o nazwie test, którym możemy zarządzać w standardowy sposób, czyli sources.list będziemy mieli:

cat /etc/apt/sources.list
deb https://snapshot.debian.org/archive/debian/20190707T150059Z/          buster         main
deb https://snapshot.debian.org/archive/debian-security/20190707T153344Z/ buster/updates main

[1] Przy weryfikacji zgodności pakietów pomóc mogą reproducible builds.
[2] W tym miejscu nadal odsyłam do wpisu o wajig i zachęcam do zapoznania się z narzędziem. To stary wpis, nie wszystkie opisane okoliczności muszą być prawdziwe, ale wajig ma się dobrze. Warto więc zatem go poznać.

Aktualizacja Debiana do Buster

Parę dni temu Debian ogłosił wydanie nowego stabilnego wydania o nazwie kodowej Buster. Skoro aktualizacja do Buster stała się możliwa, zacząłem ją natychmiast, ale dopiero teraz mogę nieco o niej napisać.

Przede wszystkim, pospieszyłem się. Szóstego lipca tylko zerknąłem na newsy i… pomyliłem poprzedniego newsa, dotyczącego wydania wersji 9.9 z wydaniem Bustera. Co prawda rzecz działa się już w trakcie wydawania (co widać było na Twitterze), ale zrobiłem lekki falstart.

Lekko zdziwił mnie brak release notes (zasługa falstartu). Ale większość rzeczy mam odseparowanych w kontenerach LXC, więc aktualizacje powinny proste, poza tym, który to już raz? Wziąłem na warsztat przy kawie jedną maszynkę fizyczną i kontenery LXC na niej. Kontenery poszły od kopa w stylu apt-get update && apt-get upgrade && apt-get update && apt-get dist-upgrade. Nie jest to zalecany sposób – w release notes jest napisane, by korzystać z apt. Nie wiedziałem o tym i… nie miało to znaczenia.

Aktualizacja hypervisora również gładka, kontrolny reboot i… kontenery się nie podnoszą. Co prawda apt-listchanges (polecam!) pisał, że LXC 3 got some significant changes from LXC 2, ale pozwoliłem zmienić konfigurację do nowej wersji, stosowane brakujące linie też były dodane. Wyszukiwarka nie pomagała, ludzie na kanale też nie. Z szybkiego upgrade od kawy zrobiła się godzinna walka z debugiem. Okazało się, że czyste, nowe kontenery z Busterem z minimalnym konfigiem także nie startują (error w loglevel INFO, hmm…):

# create
lxc-create -n test3 -t download -- -d debian -r buster -a amd64

# run
lxc-start -n test3 -l debug -o /tmp/debuuug.txt

# logs
tail -n 8 /tmp/debuuug.txt
lxc-start test3 20190706132233.984 NOTICE   start - start.c:start:2037 - Exec'ing "/sbin/init"
lxc-start test3 20190706132233.985 NOTICE   start - start.c:post_start:2048 - Started "/sbin/init" with pid "8584"
lxc-start test3 20190706132233.985 NOTICE   start - start.c:signal_handler:430 - Received 17 from pid 8582 instead of container init 8584
lxc-start test3 20190706132233.985 DEBUG    lxccontainer - lxccontainer.c:wait_on_daemonized_start:830 - First child 8580 exited
lxc-start test3 20190706132233.999 DEBUG    start - start.c:signal_handler:447 - Container init process 8584 exited
lxc-start test3 20190706132233.999 INFO     error - error.c:lxc_error_set_and_log:49 - Child <8584> ended on error (255)
lxc-start test3 20190706132233.999 DEBUG    network - network.c:lxc_delete_network:3180 - Deleted network devices
lxc-start test3 20190706132234.152 INFO     conf - conf.c:run_script_argv:356 - Executing script "/usr/share/lxcfs/lxc.reboot.hook" for container "test3", config section "lxc"

O dziwo kontenery w wersji ze Squeeze startowały. Doraźnie wróciłem w kontenerach do Squeeze (z backupu, nie downgrade) i na pewien czas zostawiłem sprawę. Mimo, że okazało się, że startują dość kulawo. Nie podnosiła się sieć ani nie uruchamiały usługi, trzeba to było robić ręcznie po każdym restarcie kontenera. Niefajne, ale do czasu znalezienia rozwiązania docelowego można wytrzymać, tym bardziej, że restarty są rzadkością.

Ostatecznie właśnie problemy ze startem i porównanie działania LXC na innym, świeżym hypervisorze z Buster, gdzie wszystko działało bez problemu naprowadziły mnie na rozwiązanie. Przy diagnostyce przy pomocy systemctl status otrzymywałem komunikat:

System has not been booted with systemd as init system (PID 1). Can't operate

Rozwiązaniem okazało się przejście na systemd i odinstalowanie pakietów związanych ze starym systemem init (niestety nie zapisałem nazw). IIRC na hypervisorze i w kontenerach. Po tym zabiegu wszystko działa poprawnie i startuje automatycznie, zarówno ze Squeeze w kontenerach, jak i po aktualizacji do Bustera.

Nie zaktualizowałem jeszcze wszystkich maszyn[1], ale z godnych odnotowania zmian – kontener generujący Planetę Joggera dostał aktualzację do Bustera bezpośrednio z Jessie zresztą[2]. Z działaniem na Squeeze był problem, na wersji testowej czy unstable także wtedy nie działało. Na szczęście jest już poprawione, co oznacza, że planeta ma szansę istnieć kolejne parę lat.

Ogólnie póki co aktualizacja całkiem przyjemna i prosta, o ile się ma systemd.

UPDATE: Na ostatnim serwerze napotkałem kolejny problem – skrypty w Pythonie korzystające z virtualenv przestały działać. Rozwiązanie łatwe do znalezienia po wpisaniu komunikatu – trzeba usunąć i utworzyć virtualenv na nowo. Dotyczyło zarówno Pythona 2 jak i Pythona 3.

[1] Został jeden serwer i jakieś desktopy na których akurat nie mam unstable i RPi robiące za router. Trochę boję się go zdalnie aktualizować, bo to zdalny system i nie mam żadnej alternatywnej łączności.

[2] Aktualizacja z przeskokiem wersji nie jest zalecanym sposobem. Jednak skoro to tylko okrojony kontener, który mogę w każdej chwili przywrócić z backupu, to czemu by nie spróbować?