Tag: sprzęt

Opublikowane w

Dezinformacja

Dezinformacja to coś, co działa w różne strony. Dziś spotkałem się z dezinformacją wymierzoną przeciw Chinom. A w zasadzie chińskim pojazdom. Zaczęło się od social mediów i informacji:

A Norwegian bus company wants to know if their buses could be abused by China in the case of war.

So they drive two buses deep into a limestone mine to isolate them from the internet and forensically investigate how they work.

In the mine, investigators discover a Chinese kill switch which could destroy all Chinese buses.

No sensacja na miarę afery Newagu, który umieścił w oprogramowaniu blokadę wymierzoną przeciw innym serwisom, prawda?

Tylko, że niekoniecznie. Oryginalny, podlinkowany artykuł, w mało popularnym języku (pszypadek? nie sądzę) twierdzi bowiem rzeczy dokładnie odwrotne (Google Translate):

Na przykład, czy możliwe jest, aby chiński rząd uzyskał dostęp do licznych kamer w autobusach miejskich, gdyby pewnego dnia, w nie do pomyślenia przyszłości, chciał wykorzystać je do monitorowania na przykład Chińczyków w Norwegii? Tor Indstøy i jego zespół nie znajdują na to żadnych dowodów. I to jest pozytywne. Ale odkrywają coś jeszcze. Chiński autobus elektryczny zawiera komputer, który między innymi steruje akumulatorem i silnikiem autobusu, aby autobus mógł jak najefektywniej poruszać się po Oslo. Komputer ten – za pośrednictwem małej karty SIM – jest podłączony do internetu, dzięki czemu może wysyłać informacje, a czasami pobierać aktualizacje. Bo tak, autobus można aktualizować dokładnie tak samo, jak telefon. Śledczy doszli do następującego wniosku: taka aktualizacja umożliwia chińskiej firmie stworzenie funkcji, która całkowicie uniemożliwia jazdę autobusowi. Ponownie musimy wyobrazić sobie przyszłość, w której nasze relacje z Chinami będą bardziej napięte niż obecnie, a chiński rząd chce doprowadzić do upadku Oslo, blokując kilkaset autobusów miejskich na środku ulicy w godzinach szczytu. To prawdopodobnie się nie wydarzy. Ale może się wydarzyć.

Czyli nie znaleziono funkcji szpiegujących. Nie znaleziono – dokładnie odwrotnie, niż w przypadku afery Newagu – killswitcha umożliwiającego unieruchomienie sprzętu. To, co znaleziono, to jedynie łączność i możliwość pobierania aktualizacji. Typowe funkcjonalności.

Oczywiście, każda aktualizacja oprogramowania może całkowicie zmienić jego działanie. Czy to w sposób zamierzony, czy niezamierzony – w wyniku błędnej aktualizacji urządzenie może przestać działać. Ale czy o każdym pojeździe z łącznością poprzez kartę SIM i aktualizacją softu napiszemy, że ma killswitcha? Czy systemy Windows i macOS mają killswitcha? Android? iOS? W końcu czy killswitcha ma mój Debian, na którym zainstalowałem unattened-upgrades? Nie, nikt rozsądny tego w ten sposób nie nazwie.

Tymczasem lawina dezinformacji i antychińskiego FUD ruszyła i np. polskie (ale nie tylko) media krzyczą już nagłówkami w stylu Chińskie autobusy mogą być zdalnie sterowane. Szokujące wyniki testu czy Chińczycy mogli sterować autobusami w Danii? Te same pojazdy jeżdżą w Polsce. No i oczywiście po drodze już dorobiły się killswitchy.

Warto sprawdzać źródła[1], tym bardziej, jeśli w grę wchodzi lobbing, kontrakty na sprzęt i duże pieniądze.

I dla jasności, doceniam model zagrożeń, który przewidują Norwegowie. Uważam, że urządzenia (nie tylko pojazdy, instalacje fotowoltaiczne czy lodówki też mogą dać bardzo ciekawe efekty) generalnie nie powinny mieć dostępu do sieci, a użytkownik powinien mieć możliwość samodzielnego decydowania fakcie i czasie wykonywania aktualizacji. Czym może się skończyć aktualizacja w nieodpowiednim momencie – wiadomo.

Warto też zwracać uwagę na ile bliskie politycznie są firmy mające kontrolę nad urządzeniami. Bo czy np. Tesle w Europie mogą szpiegować kamerami? Czy mogą dostać oprogramowanie, które w określonych okolicznościach uniemożliwi otwarcie drzwi, zablokuje możliwość kierowania i rozpędzi pojazd do maksymalnej prędkości? Cytując artykuł: To prawdopodobnie się nie wydarzy. Ale może się wydarzyć.

[1] Tak, mam świadomość, że duński artykuł powstał na bazie norweskiego. Niestety, paywall.

Opublikowane w

Raspberry Pi niemal read only

W końcu padła kolejna karta microSD. Tym razem jakaś chińszczyzna, kupiona wieki temu na Aliexpress. Działała długo. Nie pamiętam od kiedy, ale chyba parę lat. Znaczy się, problemy miała wcześniej, ale nie miałem czasu się tym zająć i jakoś działało. Chodzi oczywiście o Raspberry Pi robiące za router GSM.

O tym, że nie jest z nią dobrze wiedziałem. Przy instalacji nowych pakietów miała narowy i leciały jakieś błędy. Za pierwszym razem ograniczyłem zapisy na kartę – wyłączyłem bieda statystyki w postaci logowania ilości przesłanych danych. Mogłem wyłączyć więcej logów oraz swap, ale nie wpadłem na to. Zresztą, działało.

A teraz pewnego dnia zniknął internet, akurat gdy pracowałem. Oczywiście udostępniłem sobie net z komórki, ale zrobiłem szybką diagnostykę. W logach czysto, w dmesg czysto, uptime 240 dni. Reboot i… nadal nie działało. Za to chwilę po reboocie przy zwykłym działaniu pojawiły się błędy odczytu. Uznałem, że wina karty.

Chyba niesłusznie i była to po prostu awaria a2mobile, bo po przełożeniu modemu do innego komputera netu także nie było.

Tu mała dygresja odnośnie operatorów. Zmigrowałem z Aero2 na a2mobile i tak to sobie działa. Przy okazji – można odzyskać kaucję za kartę, którą pobierało Aero2. Nie trzeba odsyłać karty, nie trzeba podawać numeru ani wypełniać druku – wystarczy napisać email, tak jak to opisano na Pepper. W mniej niż tydzień pieniądze z depozytu miałem na koncie.

Tak w ogóle to widzę, że w Aero2 mają nowe pakiety i może niepotrzebnie rezygnowałem. Bo teraz w Aero2 dają 10 GB za 10 zł bez limitu prędkości. Z kolei obecne a2mobile nadal daje za 12,9 zł 5 GB bez limitu prędkości, kolejne 5 GB z limitem 3 Mbps (modem 3G, więc nie robi to dramatycznej różnicy i spokojnie da się działać), kolejne 5 z limitem 1 Mbps (no tu jest wolno już), a potem 512 kbps. W praktyce pewnie zwykle mieściłbym się w 10 GB, a lepiej dopłacić 10 zł za kolejny pakiet przy tych rzadkich okazjach, kiedy potrzeba będzie więcej transferu. Hmm…

No ale skoro karta ewidentnie pada, to pora na wymianę. Czasu mało, więc zamawiać nie będę, szybka wizyta w sklepie, kupiłem jakiś dziwny wynalazek 32GB za 20 zł. Karta microSD z napisem full HD na opakowaniu. Przy okazji zauważyłem, że bardzo stary Raspbian się tam ostał – jeszcze oparty na bullseye. Zastanawiałem się przez chwilę, czy nie instalować nowego Raspbiana (oparty na bookworm), ale o ile backup obrazu karty miałem, o tyle plików nie. Oczywiście mogłem podmontować i zgrać pliki, ale stwierdziłem, że więcej będzie roboty z szukaniem ich wszystkich, niż z aktualizacją Raspbiana.

No i w sumie miałem rację – aktualizacja była bezproblemowa. Przy okazji wyłączyłem logi, wyłączyłem swap, zrobiłem lekki tuning pamięci, ustawiając minimalną możliwą dla karty graficznej (16 MB zamiast domyślnych 64 MB). No i zobaczymy, ile podziała teraz. Oczywiście mam świeży backup, znowu w postaci obrazu karty.

Przy okazji, trafiłem na ciekawy opis, jak zrobić w Raspberry Pi kartę w trybie read only przy pomocy overlayFS. Spróbowałem i… niestety nie działa, choć raspi-config twierdzi, że przełączył. Nie tylko u mnie, widziałem podobne opisy na forach – na 64bit niby działa, na 32bit – nie. A moje RPi to 1B, więc nie mogę 64bit użyć. Na dokładniejszy debug nie starczyło już czasu, może następnym razem się uda…

Opublikowane w

Chromebook HP G11

Minął ponad rok, odkąd kupiłem chromebooka (HP chromebook G11). Używanego, prawdopodobnie poleasingowego. Przyczyn było kilka, więc gdy pojawiła się okazja na zakup używanego w dobrej cenie (wtedy 200 zł) – zaryzykowałem. Ryzyko było niewielkie, gdyż gdyby ChromeOS lub wydajność mi nie pasowały, sprzęt skończyłby z zainstalowanym Linuksem jako przenośny do prostych prac. Zalety 4 GB RAM oraz x86, choć z ARM pewnie też bym sobie poradził.

Tak się jednak nie stało, bo sprzęt okazał się bardzo przyjazny w użytkowaniu. Pozytywnie zaskoczyło mnie kilka rzeczy. Pierwszą z nich jest czas pracy na baterii. W tej chwili słucham radia, jestem na WiFi, korzystam z przeglądarki WWW, mam 85% baterii, a przewidywany czas działania to 9,5 godziny. I to na x86 – przypuszczam, że ARMy mają jeszcze lepiej.

Czas pracy nie ma większego znaczenia, gdy pracować się nie da. I tu kolejne pozytywne zaskoczenie. Nie tylko da się korzystać z WWW, ale jest to komfortowe, nic nie zwalnia. Nie mam porównania dla tego procesora z innymi systemami operacyjnymi, ale po sprzęcie z 4 GB RAM spodziewałem się nieco mniej. Czyli nie wiem czy jest to kwestia optymalizacji ChromeOS, czy sprzętu, ale efekt jest bardzo przyjemny.

Klawiatura jest komfortowa. Nieco obawiałem się, że tak mała przekątna ekranu będzie oznaczała małą, niewygodną klawiaturę. Ta jest w zasadzie pełnowymiarowa – nieco węższe są niektóre klawisze, w tym skrajne, natomiast litery i odstępy między nimi są normalnej wielkości – korzysta się komfortowo. Uwaga – w sprzedawanym sprzęcie klawiatura jest tzw. z naklejkami. Zrobione na tyle dobrze, że trzymają się po roku, a zauważyłem po paru miesiącach…

Touchpad – brak fizycznych klawiszy, czyli mamy sytuację podobną jak w sprzęcie Apple. Oczywiście touchpad jest mniejszy i gorszy, niż w makach, ale spokojnie daje się z niego korzystać i mam wrażenie, że jest lepszy niż w wielu laptopach. Choć ja raczej wolę mysz (także na maku). Niemniej i tu, i na maku mogę żyć bez niej.

No i na deser, coś dla użytkowników Linuksa czy też zwolenników konsoli. ChromeOS na wielu sprzętach umożliwia dostęp do wiersza poleceń, czyli tak zwanego terminala. Jednak niezupełnie tego w ChromeOS. Terminal to tak naprawdę osobny system (Debian, prznynajmniej domyślnie) w formie maszyny wirtualnej (kernel jest wspólny, podejrzewam okolice LXC). Świetna integracja między systemami – z poziomu ChromeOS mamy dostęp do dysku Linuksa, co umożliwia łatwe przenoszenie plików między systemami.

Kolejnym zaskoczeniem był fakt, że w „terminalu” działa nie tylko tryb tekstowy, ale i graficzny, w dodatku integrując się z serwerem okien ChromeOS. Czyli nie musimy instalować środowiska graficznego pod Linuksem, by skorzystać z dowolnych programów instalowanych pod Linuksem, typu Firefox czy Gimp. Przyznaję, że poste i wygodne.

Ogólnie korzystanie z chromebooka przywołuje u mnie skojarzenia z macOS – wszystko po prostu działa, jest dopracowane, liczba ustawień znacznie ograniczona, ale wystarczająca. I wszystko dopracowane. Na przykład regulacja jasności to także możliwość włączenia ciemnego motywu czy trybu nocnego (filtrowanie niebieskiego).

System uruchamia się błyskawicznie. Nie jest to praktycznie natychmiast, jak na maku, ale znacznie szybciej niż znane mi systemy pod kontrolą Linuksa czy Windows. Oczywiście mamy też możliwość integracji z całym ekosystemem, czyli usługami Google czy Android – ale nie jest to opcja z której korzystam.

Jest też inaczej niż wszędzie – własne skróty, własne klawisze. Trzeba czasem poszukać instrukcji, ale w sieci wszystko jest dobrze opisane, a liczba opcji jest niewielka. Zresztą, poznanie/dostęp do ekosystemu było dla mnie jednym z powodów zakupu. Ogólnie widać, że Google przyłożyło się do UI i UX i nie jest to po prostu tani sprzęt z Linuksem, tylko przemyślany projekt.

Podsumowując, jestem bardzo zadowolony. Używam do sieci, do pisania tekstów (np. ten wpis). Świetnie sprawdza się w pociągu. Jest dość pancerny, dość mały, a w razie czego to tylko 200 zł. Nie jest moim podstawowym sprzętem, mam osobne konta i nie mam na nim istotniejszych danych.

Pokazałem sprzęt paru znajomym, kupili (do różnych zastosowań, np. dla dzieci) i z tego co słyszałem, po pierwszych wrażeniach zadowoleni. Jeśli komuś nie przeszkadza mocna integracja z usługami Google, ChromeOS – polecam. Link (afiliacyjny) do sprzedawcy na Allegro, gdzie kupowałem na początku wpisu.