Jak uruchomić komputer z USB, gdy BIOS nie ma opcji bootowanie z USB?

USB

Złącze USB przez Petr Kratochvil

Od paru lat komputery wyposażone są zwykle w opcję uruchamiania systemu z USB. Rozwiązanie znacznie lepsze, niż płyta CD. Płyt jednorazowych trochę szkoda, żeby coś szybko przetestować, płyty wielorazowe się rysują. Poza tym napędy CD-ROM mają długie czasy dostępu i są głośne. Dodatkowo, pod USB można podłączyć zwykły dysk twardy, albo mieć system RW na pendrive. Niestety, kiedyś bootowanie z USB było rzadkością. A nawet jeśli było, to urządzenie bywało widoczne nie jako zwykły dysk twardy, tylko USB-FDD. Gdy ostatnio robiłem grzejnik, najzupełniej prawidłowo przygotowany pendrive z grub’em, robiący za dysk twardy nie był widziany jako urządzenie pozwalające na uruchomienie systemu.

Jak pisałem, znalazłem na to obejście. Bootowanie z CD-ROM (który na szczęście zwykle jest obecny w starych sprzętach) pozwalające na dalsze bootowanie z USB. Rozwiązanie genialne w swojej prostocie, tylko jak to zrobić? Jest gotowiec w formie freeware (także dla firm): Plop Boot Manager. Narzędzie bardzo fajne, ale układ strony, sposób podziału pakietów i wreszcie dokumentacja jest poukładana IMHO fatalnie. Opisane co prawda jest wszystko, ale wygląda na bardziej skomplikowane, niż jest w rzeczywistości, część informacji powtarza się itp.

Jak uruchomić komputer z USB przy pomocy płyty CD? Tak naprawdę, aby przygotować płytę CD z bootloaderem należy pobrać z tej strony dwa narzędzia plpcfgbt-0.11.zip oraz plpbt-createiso.zip. A następnie wykonać tylko 3 kroki:

  1. skonfigurować opcje bootowania przy pomocy plpcfgbt, tak by domyślnie bootował z USB. W przykładzie jest gotowiec: Hidden boot with usb: plpcfgbt stm=hidden cnt=on cntval=1 dbt=usb plpbt.bin
  2. przygotować obraz płyty przy pomocy skryptu create-iso.sh (tak naprawdę zwykłe mkisofs z odpowiednimi opcjami)
  3. nagrać obraz iso na płytę CD (ulubionym narzędziem)

Po włożeniu płyty do napędu, ustawieniu w BIOSie bootowania z CD-ROM i podłączeniu pendrive z systemem będzie można uruchomić komputer z USB. Najpierw uruchomi się bootloader z CD-ROM, a następnie bootloader z urządzenia podłączonego do USB.

Powyższe dla Linuksa. Pod Windows też się da, z tego co widzę, bo autor daje wersje skryptów i programów pod oba systemy. Mam dziwne przeczucie, że pod Linuksem będzie łatwiej.

UPDATE: W ramach tematów powiązanych oraz linkowania się na krzyż, Franek opisał po polsku nieco bardziej życiowe zagadnienie czyli, jak uruchamiać wiele liveCD z jednego USB.

Wyciszanie grzejnika

Pod koniec zeszłego roku komputer robiący za grzejnik przestał działać. Padł dysk. Software RAID na dwóch partycjach niewiele pomógł. Tzn. pomógł na tyle, że były sygnały, że wkrótce się skończy. Gdybym miał jakieś ważniejsze dane, to zapewne zdążyłbym zgrać. Inna sprawa, że wg statystyk zrobionych przez Google, IIRC 30% dysków nie ma żadnych, ale to naprawdę żadnych objawów w S.M.A.R.T, zanim padną. Jakby komuś bardzo zależało i nie mógł znaleźć – dajcie znać w komentarzach, to poszukam tych statystyk Dzięki GDR! za podesłanie linka!

Wracając do tematu. Wymieniłem komputer w domu u rodziców, przełożyłem ze starego dysk do nowego. Zapomniałem o tym, włączyłem go i… praktycznie totalna cisza. Mimo w sumie trzech wentylatorów (zasilacz, radiator na procesorze i wentylator jak od zasilacza puszczony na 5V chłodzący kartę graficzną). Okazało się, że głównym hałasującym był dysk (Seagate 60 GB).

To podsunęło mi pomysł, żeby spróbować tego samego z grzejnikiem. W końcu komputer uruchamiający się z pendrive był ćwiczony wielokrotnie. Może nie w tak hardcore’owej wersji, bo jednak zawsze na podorędziu był dysk wpięty po USB, ale to przecież drobiazg. Przy okazji nauczyłem się patentu: jeśli komputer nie ma bootowania z USB w BIOSie, albo ma takie, że nie potrafi zabootować się z pendrive’a, to można zabootować z CD-ROM i kazać bootować z USB. Wymaga co prawda sprawnego napędu CD-ROM, ale działa. 🙂

Dzisiaj przywiozłem grzejnik. System zainstalowany na pendrive, póki co bez tuningu pod kątem trwałości tego ostatniego. Znaczy jest ext2, nie ma swap, ale reszty opcji nie miałem kiedy włączyć. Oczywiście tym razem nie będzie dysku tylko do odczytu, bo mprime musi gdzieś zapisywać wyniki (BTW przechodzę wyłącznie na wstępną faktoryzację – w jeden sezon grzewczy i tak nie jestem w stanie „konkursowej” liczby przeliczyć), ale to nie powód, by katować flasha ponad potrzebę.

Pamiętałem, że wentylatory w tej maszynie dość szumią, więc przypomniał mi się zacny wpis z Majsterkowo.pl o naprawie głośnych wentylatorów. Co prawda wyciąganie zawleczki i wyciąganie ośki uważam za overkill, ale rozebrałem i wentylator od procesora, i ten w zasilaczu i przesmarowałem sprawdzonym sposobem (kropelka oleju maszynowego). Jest o niebo lepiej, choć nadal troszkę go słychać. Winny jest badziewny radiator i wentylator zamontowany na nim, który jakby ma lekkie bicie. I w ogóle trochę mały jest ten radiator, i mniejszy niż w zasilaczu ma wentylator. Trochę żałuję, że nie przełożyłem z mojego starego domowego komputera procesora (Athlon 2200+) – obecnie jest Sempron 2300+, czyli słabszy. No i oczywiście radiatora (tego z niesłyszalnym praktycznie wentylatorem). Przy okazji mogłem też wymienić wentylator w zasilaczu, choćby na ten, który dmuchał na grafikę w starym komputerze. No ale nie było czasu… ;-/

Przy okazji otwierania zasilacza w celu przesmarowania i wyczyszczenia wentylatora znalazłem spore pokłady kurzu. Niestety, okazuje się, że samo odkurzenie zasilacza przez szczeliny nie pomaga, a sprężonego powietrza nie miałem nigdy pod ręką. Dodatkowo wyszło na jaw, że jeden z kondensatorów trochę wyciekł. Mam już lutownicę, ale nie miałem kondensatora na wymianę. Póki co działa, więc nie ruszam. Mam nadzieję, że nie odparuje razem z płytą…

UPDATE: Note for myself: w tym roku dniem uruchomienia grzejnika jest 02.12.2012. I nie jest to początek sezonu grzewczego.

UPDATE2: Może i było lepiej przez chwilę, ale dość szybko się pogorszyło. Tym razem pamiętałem i wyjąłem wentylator z nieużywanego komputera. Okazuje się, że nie był na 5V, a i tak był praktycznie niesłyszalny. Jakiś Arctic, które kupiłem za grosze w większej ilości wieki temu. Co prawda z mocowaniem był cyrk, bo żeby wkręcić cztery wkręty brakuje jakichś 5 mm na długości radiatora, ale dało się zamocować na dwóch (skombinowanych z kołków, bo wentylator różni się głównie wysokością, więc oryginalne nie pasowały). 1700 RPM w tej chwili i cisza – ten z zasilacza jest głośniejszy.

Alternatywa dla VirtualBox – AQEMU.

Zachciało mi się zmiany kernela z 3.2 na 3.5. Inspiracją był znajomy, który zaobserwował spadek zużycia prądu na laptopie przy zmianie z kernela 3.2 do 3.4 z 28W do 19W (pomiar wg powertop). VirtualBox po zmianie kernela oczywiście przestał działać. Nic nowego i nawet pisałem o tym, że debianowa paczka dla VirtualBox jest pod konkretny kernel robiona. Pisałem też, jak uruchomić VirutalBox na Debianie z własnym kernelem.

Co prawda u mnie kernel 3.5 nic nie daje w kwestii zużycia energii, ale skoro już pojawił się temat, to trzeba go pociągnąć. Mogłem użyć poprzednio opisanego sposobu z uruchomieniem VirutalBox na Debianie z własnym kernelem, ale jakoś nie uśmiechała mi się zmiana VirtualBox na wersję z repozytorium Oracle (poza tym, kiedyś różniły się licencją – w Debianie było OSE, nie żeby miało to jakiekolwiek znaczenie w tym przypadku), ściąganie plików nagłówkowych i kompilacja kernela, więc postanowiłem się rozejrzeć za alternatywami dla VirtualBox.

Ludzie podszepnęli KVM, który jak najbardziej znam i używam, ale w innym, serwerowym zastosowaniu. Okazuje się, że KVM ma także, obok narzędzi do zarządzania CLI i webowych, także narzędzia desktopowe, czyli GUI. Na stronie z listą frontendów dla KVM znaleźć można trzy frontendy typu desktop: AQEMU, virt-manager oraz GKVM. W pierwszym podejściu przeoczyłem virt-managera i wziąłem się za AQEMU. Już miałem orzec, że bootowanie z obrazu iso płyty CD nie działa, ale dogrzebałem się do ustawienia, które pozwala wybrać medium (i które nie jest zapamiętywane, bug zgłoszony).

Po tym było już z górki. Wirtualizacja desktopu z użyciem KVM generalnie po prostu działa. Nie testowałem jakoś specjalnie mocno, bo służy mi to głównie do zabaw z różnymi systemami liveCD, ale sieć działa, bootowanie z CD-ROM działa, przeglądarka działa. Zarządzanie, wygląd i dostęp do opcji też wygląda też sensownie, co można zobaczyć na screenshocie poniżej.

AQEMU screenshot

Źródło: strona projektu AQEMU

Zrobiłem, po przebootowaniu do 3.2, rzecz jasna, krótki benchmark, a w zasadzie namiastkę benchmarku, dla AQEMU i VirtualBox, w postaci zmierzenia czasu uruchamiania systemu z liveCD (padło na T(A)ILS – akurat nowe wydanie jest; 1GB RAM dla wirtualki, 1 CPU, parę uruchomień, ustawienia zbliżone do domyślnych). Dla AQEMU bootowanie (do momentu pierwszej interaktywności) trwało zwykle 44,9 sekundy, dla VirtualBox – 45,2 sekundy. Różnica pomijalna. Co ciekawe, dołożenie drugiego procesora nie wpływa na wynik i to w żadnym z przypadków.

Przy okazji, gdyby ktoś się brzydził frontendami i był hardcore’owym użytkownikiem wiersza poleceń, to do uruchomienia liveCD z w pliku o nazwie plik.iso użyciem KVM wystarczy:

kvm -m 1024 -vga vmware -boot d -cdrom plik.iso

Chwilowo to wszystko nt. wirtualizacji na desktopie. Szybki wniosek VirtualBox nie jest jedynym rozwiązaniem, AQEMU daje radę i wygląda na rozwiązanie wygodniejsze, jeśli ktoś używa Debiana niekoniecznie z dystrybucyjnym kernelem, lub kernelem z innej wersji. Nie będę testował GKVM – projekt wygląda na porzucony. Prawdopodobnie niebawem szansę dostanie virt-manager – na razie nie uruchomił się OOTB i krzyczy o niemożności dostania się do libvirtd. Nie miałem czasu bliżej się przyjrzeć sprawie. Jak uruchomię, to nie omieszkam opisać. Stay tuned.