Dziś będzie o zaklinaniu rzeczywistości słowami. Albo – patrząc z innej perspektywy – o systemowym oszukiwaniu ludzi przez… wszystkich. Chodzi o jakość powietrza w Polsce i tzw. indeks jakości powietrza. Ma on wiele czynników, ale dla uproszczenia skupię się wyłącznie na popularnych wskaźnikach PM2.5 i PM10, czyli ilości pyłów o określonej wielkości cząsteczek. Mierzy je w zasadzie wszystko, a pozostałe czynniki już raczej tylko specjalistyczny sprzęt.
Korzystają z tych wskaźników, czy to bezpośrednio, czy pośrednio, chyba wszyscy. Poczynając od producentów sprzętu filtrującego, przez państwowe normy jakości powietrza, po czujniki zamontowane na automatach Onebox Allegro, których jest całkiem sporo, zwłaszcza w większych miastach. No właśnie, pewnie nie wszyscy wiedzą, że można wejść na stronę, zlokalizować „paczkomat” Onebox w okolicy i sprawdzić, jaka jest aktualnie jakość powietrza w tym miejscu[1]. Po wybraniu szczegółów dostaniemy konkretne wartości poziomu zanieczyszczeń PM2.5 oraz PM10. Jeśli mamy w okolicy Onebox, to w zasadzie nie trzeba montować swojego czujnika[2]. Fajne, prawda?
No to sprawdzamy w którymś z tych miejsc, jest napisane, że indeks jakości powietrza jest dobry, więc wszystko gra? No właśnie niezupełnie. Indeks jakości powietrza oficjalnie definiowany jest następująco:
No więc w czym problem? Ano w tym, że to samo państwo podaje nam na stronie dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń. Już tam widać lekkie mambo dżambo, bo dla PM10 wynosi on 40 rocznie i 50 w skali 24h. To znaczy, że „chwilowo” może być gorzej, ale nadal jest w normie. Dla PM2.5 dopuszczalny poziom to 20, w skali roku. Rozumiem konieczność uśredniania wyników. Jednak pałanie optymizmem, że indeks jakości powietrza jest dobry, bo PM2.5 przekracza go właśnie raptem o 75% (czyli wynosi 35) to robienie z logiki… no wiecie.
Dalej jest tylko gorzej. Kolor żółty, czyli poziom umiarkowany indeksu jakości powietrza, to ewidentne przekroczenie dopuszczalnych norm. Dla PM2.5 przekroczenie prawie trzykrotne!
Ale dalej mamy poziom dostateczny, oznaczony kolorem pomarańczowym. Czyli kolor jakby nas ostrzega, że już prawie nie jest dobrze, ale nazwa sugeruje, że jest znośnie, akceptowalnie i drodzy obywatele, nie bardzo jest się czym przejmować. Jakby to ująć… owszem, może być gorzej. Ale normy są przekroczone ok. dwukrotnie dla PM10 i 3-4 krotnie dla PM2.5!
Czy to koniec? Skądże. Normy o których pisałem wyżej, to normy ustanowione przez niezwykle dbające o swoich obywateli państwo polskie. Tymczasem WHO od 2021 dla PM2.5 zaleca 5 rocznie i 15 dobowo, a dla PM10 – 15 rocznie i 45 dobowo. Oznacza to, że nasz indeks jakości powietrza, żeby spełniać dobowe normy WHO musi być na poziomie bardzo dobrym. Nawet poziom dobry nie gwarantuje już spełnienia norm zalecanych przez WHO!
Znaczy się rzeczywistość dotycząca zanieczyszczenia powietrza jest w Polsce od lat systemowo zakłamywana. Taki cleanwashing, tylko bez produktu. Teraz już wiecie.
[1] Oczywiście w aplikacji również jest taka możliwość, nawet łatwiej. Ale jak ktoś ma aplikację to pewnie o tym wie.
[2] Oficjalnego API wg mojej wiedzy nie ma. Jeśli jednak ktoś bawi się w sczytywanie danych na własne potrzeby z różnej maści automatów, to pewnie znajdzie ciekawe informacje w kodzie strony.
