UKE zaszalało.

Na szczęście nie biorę bezpośrednio udziału w wypełnianiu dokumentów do Systemu Informacyjnego o Infrastrukturze Szerokopasmowej (SIIS), ale pewnych rzeczy nawet z boku nie sposób nie zauważyć. Jak wszystko w kraju, inwentaryzacja jest robiona na ostatnią chwilę, zarówno od strony ISP, jak i UKE. I akurat ISP, którzy się nie pospieszyli, tym razem wygrali. Co jest źle?

Niejasne przepisy – fajnie, że można zadać pytanie (i dostać odpowiedź), fajnie, że było spotkanie, ale czemu nie jest po prostu czarno na białym, w sposób nie budzący wątpliwości napisane? Do tego dochodzą kwiatki w niektórych miejscach typu dane w formacie XLS zgodnym z generowanym przez Weryfikator (Weryfikator to program pomocniczy). IMO formatu danych w dokumentach urzędowych nie powinien określać program, szczególnie arkusz kalkulacyjny, szczególnie … Jasne, to tylko instrukcja i być może gdzieś jest normalny opis.

Zmiany zasad w trakcie gry – czyli czemu nie warto się spieszyć. Jak można zauważyć, spotkanie na którym doprecyzowano/zmieniono interpretacje, miało miejsce już po publikacji dokumentów. Jeśli któryś ISP się pospieszył, spora szansa, że niepotrzebnie wykonał pracę. Podobnie zmieniła się wersja Weryfikatora (tak, tego, co gdzieniegdzie definiuje format).

Nieznany faktyczny cel inwentaryzacji – w sumie nie ma co pisać, spekulacji jak zostaną wykorzystane bardzo szczegółowe przecież dane jest sporo, informacji oficjalnej (poza „góra kazała”) nie ma… Brak grokowania problemu nie ułatwia czytania dokumentów i sensownego ich wypełniania… Oficjalna wersja, do czego posłużą dane jest tu, ale jak na to, co tam piszą, dane są stanowczo zbyt szczegółowe. Do wersji oficjalnej wystarczyłby zasięg usługi (OK, nieco problematyczny w przypadku sieci bezprzewodowych) i maksymalna oferowana na danym rejonie prędkość (OK, też problematyczna w przypadku Wi-Fi i *DSL).

Naprawdę nie można było opublikować dokumentów wcześniej, dać miesiąca czy dwóch na zgłoszenie uwag (mailowo), na ich podstawie przygotować wersje finalne i instrukcje i dopiero wtedy publikować? Spotkania, jak opisane wyżej są pewnie wygodne, ale bardzo zasobochłonne, zwłaszcza dla mniejszych ISP. Zresztą spotkanie w trakcie okresu na zgłaszanie uwag też spokojnie mogłoby się odbyć, a po nim mogłaby powstać kolejna wersja dokumentów. Czyli wersja wstępna -> czas na uwagi -> spotkanie -> wersja z poprawkami -> czas na uwagi -> wersja finalna.

Póki co, efekt jest taki, że na grupie pl.internet.polip czyli poświęconej problemom Internetu polskiego i światowego, ostatnio pisze się głównie o UKE. Znamienne. Ale nie dziwi – nawet mając 70-90% danych w wewnętrznym systemie i tak dobrych kilka osobodni zostanie poświęconych na przygotowanie raportu… 😉

9 marca, 201117 kwietnia, 2018

Pomysł MI na minimalną prędkość Internetu.

Pomysł

Niedawno Ministerstwo Infrastruktury wpadło na pomysł kolejnej regulacji. W skrócie, tym razem sprowadza się to do: jeśli komuś Internet działa, ale z prędkością niższą niż 90% maksymalnej określonej w ofercie, przez 12h lub dłużej w skali miesiąca, to ten ktoś nie płaci rachunku za Internet za dany miesiąc. Interesujące, prawda? Pomysł jest tak skandalicznie zły, że nie mogę go zmilczeć. No to po kolei (bardziej ze strony ISP, bo jest mi jednak bliższa, choć i klientem jestem):

Problem istnieje

Nie ma co ukrywać, że biznes w dostarczaniu Internetu klientom indywidualnym opiera się na kupnie większej ilości pasma i skorzystania z tego, że nie wszyscy korzystają jednocześnie (czyli tzw. overbooking lub overselling). Jednak żaden normalny ISP nie oferuje z premedytacją prędkości takich, których w normalnych warunkach nie jest w stanie zapewnić. Chyba, że na danym obszarze nie ma konkurencji… Co innego operatorzy komórkowi (kto osiąga reklamowane 7,2Mbps)? U nich nawet rozmowy telefoniczne są overbookowane. Wystarczy spróbować zadzwonić w Sylwestra, by się o tym przekonać…

Jasne, trzeba klientów chronić przed nieuczciwymi praktykami typu: na łączu 10 Mbps jest 30 klientów po 10 Mbps. Czy też nawet 3 klientów z abonamentem 10 Mbps. Ale 30 z abonamentem 1 Mbps? Co miałoby źle działać (i jak często)? Ale czy na pewno w ten sposób? Zgadzam się, że klient powinien być zwolniony z „lojalki”, powinien posiadać możliwość rozwiązania umowy lub otrzymać rekompensatę, jeśli problem z prędkością występuje, ale nie na takich zasadach, jak proponowane.

Źródła niskiej prędkości

Dostęp do Internetu składa się z następujących składników:

Infrastruktura po stronie klienta. Komputer, router, modem, połączenia między sprzętami (potencjalnie źle skonfigurowane wifi, poniszczone kable).
Infrastruktura po stronie dostawcy: kable, światłowody, radia, switche, routery, modemy (potencjalnie poniszczone kable, zakłócone radia, błędy konfiguracji).
Infrastruktura po stronie pośredników – zasadniczo podobna jak u dostawcy – w końcu dostawca jest dla nich klientem. Osobno, bo ISP nie ma wpływu na jej funkcjonowanie (poza wyborem operator X lub Y).
Infrastruktura po stronie dostawcy treści – routery, switche, serwery, aplikacje. Dodatkowo możliwość nakładania limitów różnej maści (choćby ograniczanie prędkości per połączenie czy per IP; wiele różnych błędów możliwych).

Problem jest z jednoznacznym pomiarem (samym pomiarem! bo co to tak naprawdę jest prędkość Internetu?), problem jest też z jednoznacznym określeniem źródła problemu (często jest to właśnie sprzęt w domu klienta). Wszystkie elementy każdej powyższej infrastruktury (klient, ISP, operatorzy pośredni, dostawca contentu) mają realny i znaczący wpływ na ostateczny wynik. Dlaczego każe się ISP dostarczającemu usługę klientowi indywidualnemu odpowiadać za infrastrukturę w domu klienta, u dostawców pośredniczących i u dostawcy treści? I czemu karze się go za błędy nie leżące po jego stronie? Bo do tego się ten projekt sprowadza.

Wartości

Sama wartość 90% prędkości jest wartością wysoką. Skrajnie wysoką. Rozumiałbym 1% czy też nawet w porywach 10%, ale nie 90%… Podobnie 12h – jest to wyśrubowane wymaganie. 1,6% czasu. Nawet przy łączach operatorskich i całkowitej awarii (zupełny brak działania łącza, chociaż często znacznie niewystarczająca prędkość jest traktowana jako awaria) przez taki okres czasu, niekoniecznie jest upust 100%. Przy wprowadzeniu zapisów proponowanym kształcie może okazać się, że państwo będzie narzucało operatorom świadczenie usługi z parametrami wyższymi, niż sami mają szansę ją zakupić. Jasne, ISP może (i większość to robi) korzystać z więcej niż jednego operatora, by niwelować skutki awarii. Tylko, że to kosztuje. I w sumie Kowalski- jeśli mu bardzo zależy – może sobie kupić redundantne łącze, którego będzie używał w czasie awarii (no dobrze, kto ma 2 niezależne łącza w domu? ja nie, jeśli nie licząc drogiego i wolnego dostępu przez komórkę…).

Pamiętać też trzeba o tym, ilu ludzi potrzebnych jest do obsługi łącz operatorskich, żeby zmieścić się w SLA i przywrócić usługę w pojedyncze godziny. Mówimy o pracy 24/7, dyżurach itd. stosunkowo dużej ilości ludzi w przeliczeniu na ilość łącz/urządzeń. Ilu „techników” byłoby potrzebnych, żeby dotrzeć do Kowalskiego do domu w przypadku (realnego) problemu w ciągu pojedynczych godzin? Jak wpłynęłoby to na cenę usługi? Ktoś w ministerstwie ma pojęcie, ile kosztuje megabit na warunkach operatorskich?

Niezależnie od proponowanej wartości (czy będzie to 1, czy 10, czy 90%) pozostają kwestie problemu technicznego wykonania rzetelnego pomiaru (zwł. określenia do czego mierzyć) oraz kwestie prawne, do których dojdę.

Technologia

Wygląda, że Ministerstwo Infrastruktury wykazało się też sporą nieznajomością technologii, którą się nadzoruje. Proponuję przedstawicielom wybrać się na prezentację dowolnego profesjonalnego (operatorskiego) sprzętu radiowego posłuchać, jak to działa i co dzieje się z pasmem (i w jakim zakresie) przy pogorszeniu się warunków transmisji. Proponuję też poczytać trochę o mechanizmach QoS, przyjąć do wiadomości istnienie ruchu klasy „best effort” itd. Oraz zapoznać się u operatorów, jakie procentowe wartości pasma ustawiane są jako gwarantowane (i czemu nie jest to 90%), dla jakich klas itd.

W tej chwili proponuje się stawianie całego funkcjonowania sieci (i paru pokrewnych nauk związanych z prognozowaniem i modelowaniem) na głowie. Danie klientowi indywidualnemu gwarancji pasma, na dodatek rzędu 90% kłóci się ze wszelkimi szkołami, skazuje na niebyt technologię radiową i powoduje, że mechanizmy QoS przestają mieć sens, bo i tak trzeba (a na pewno jest taniej) projektować sieć na 100% możliwego ruchu (powiedzcie to telefonistom, pękną ze śmiechu). Operator zamiast z punktu A do punktu B mieć dwa niezależne łącza wysycone po 70% (i w przypadku całkowitej awarii jednego z nich świadczenia usługi z zaniżoną prędkością), będzie miał jedno. Przecież i tak nikt nie zapłaci za czas awarii, więc po co płacić za drugie łącze? Szybsze w jednym przebiegu będzie tańsze.

Kwestie prawne

Moim zdaniem, Ministerstwo Infrastruktury ma chrapkę na totalną kontrolę rynku i chce jej funkcjonowania poza istniejącymi przepisami prawa, bez oglądania się nawet na możliwości techniczne. Pod hasłem ochrony odbiorców z jednej strony chce kontroli nad ISP, ale pod innymi hasłami chce kontroli nad użytkownikami (retencja danych, cenzurowanie stron). Oczywiście nie za swoje pieniądze. A przecież w opisywanym problemie z prędkością wystarczyłoby skorzystać z istniejących ogólnych przepisów i możliwości prawnych typu niezgodność towaru z umową, klauzule niedozwolone itp. Skąd zatem nieobecne w aktualnym prawie „nie podoba mi się, to nie płacę”, wyłączenie sądów i skazywanie ISP na (nie)łaskę użytkowników? Nie lepiej skupić się na egzekwowaniu istniejących zapisów prawnych i kontroli stanu faktycznego? Pewnie nie, bo wymagałoby to pracy urzędników…

PS. UKE chce w maju debaty na ten temat. Patrz Message-ID: fed39d94-4325-403b-a6c7-81aa770f4b6f@u3g2000vbe.googlegroups.com W URL jest (i będzie), że pomysł jest UKE, nie MI, co nie jest prawdą – nie we wszystkich miejscach poprawiłem od razu i… zostało.

27 marca, 201017 kwietnia, 2018

Retencja danych – co powinien logować mały ISP?

Jak pisałem, przepisy o retencji danych weszły w życie. O tym, że rozporządzenie nie jest zupełnie jasne dla przeciętnego człowieka, przekonywać specjalnie nikogo chyba nie trzeba – wystarczy przeczytać rozporządzenie wraz z uzasadnieniem, polecam szczególnie fragment jak należy rozumieć pocztę elektroniczną).

Temat niezupełnie jasnego i niekoniecznie przystającego do realiów prawa został poruszony na ostatnim PLNOG, pojawiła się przynajmniej jedna inicjatywa mająca pomóc małym i średnim ISP w tym zakresie, wraz z listą „problematycznych” aktów prawnych (hmm, niestety tylko maila dostałem, nie widzę linka, którego mógłbym podać, postaram się to naprawić). Z drugiej strony, pani prezes UKE, Anna Streżyńska, po raz kolejny zaznaczyła, że problemy małych i średnich ISP nie są jej znane, gdyż sami ISP nie kontaktują się z UKE w sprawie swoich problemów (albo kontaktują się w sprawach leżących poza kompetencjami UKE).

Dlatego prośba do wszyskich małych operatorów – zapoznajcie się z ww. rozporzązeniem, jeśli coś jest niejasne, napiszcie o tym do UKE – ja już pisałem i dostałem szybką odpowiedź, że UKE jak najbardziej jest chętny do pomocy w tym zakresie. Tylko prośba – podawajcie konkrety dotyczące swojej sieci (sposób uwierzytelniania użytkowników, stosowane rozwiązania – urzędnicy nie są praktykami i niekoniecznie wiedzą, co się stosuje). Moim zdaniem, jak pisałem, rozporządzenie pomija małych ISP, sieci oparte o radia i/lub przełączniki ethernetowe, a przecież takich sieci (i ich abonentów) jest w kraju sporo i nie każdy ma modem kablowy w domu.

Ogólnie inicjatywa jest taka, żeby powstało coś czytelnego i zrozumiałego „dla admina”, nawet jeśli jest on operatorem z kilkunastoma klientami zapiętymi po radiu (przypominam o konieczności rejestracji takiej działalności), co dokłanie powinien logować. Czasu jest niewiele (okres dostosowawczy mija 1 czerwca 2010 r.), więc swoje uwagi mali ISP powinni zgłosić jak najszybciej. W sumie wysłanie takiego maila jest najmniej zasobożerną formą uzyskania konkretnej pomocy prawnej w zakresie dostosowania się do ustawy.