Boot once w GRUB

Czasami jest potrzeba, żeby uruchomić maszynę z danym kernelem, ale tylko raz. W przypadku niepowodzenia chcemy mieć uruchamiany z powrotem stary, sprawdzony kernel. Zwykle taka potrzeba pojawia się, gdy testujemy nowy kernel i nie mamy fizycznego (lub zbliżonego) dostępu do maszyny, a np. mamy pod ręką kogoś, kto w razie problemów niekoniecznie pomoże z debugiem, ale chociaż wciśnie reset. Dziś pojawiła się u mnie taka potrzeba, za sprawą dedyka pod Piwika i chęci zmiany kernela z nieco starego z OVH na dystrybucyjny.

Okazało się, że wypadłem z tematu. Ostatni raz miałem potrzebę jednorazowego uruchomienia kernela chyba w okolicach LILO jako używanego bootloadera. Nie pamiętam jak to dokładnie w LILO wyglądało, ale mam wrażenie, że było proste, intuicyjne (w końcu jeden konfig) i – przede wszystkim – dobrze udokumentowane.

Poszukałem chwilę i znalazłem polecenie grub-reboot, któremu jako parametr podaje się numer wpisu w /boot/grub/grub.cfg i które ma powodować jednokrotne uruchomienie kernela o podanym wpisie. Ucieszyłem się, że pomyśleli o mnie i tak prosto. Maszynka niekrytyczna, kernel dystrybucyjny, więc raczej wstanie, wydałem więc stosowne polecenie, następnie reboot i… system wstał! Ze starym kernelem.

Nawet niezbyt się zirytowałem. Po prostu odpaliłem testowego kompa w domu i zacząłem się bawić. Ustawiam numer wpisu, który ma się włączyć, reboot i… to samo. Dłuższa chwila szukania i znalazłem opis na niezawodnym wiki Arch Linux:

This requires GRUB_DEFAULT=saved in /etc/default/grub (and then regenerating grub.cfg) or, in case of hand-made grub.cfg, the line set default=”${saved_entry}”.

Jak na lata doświadczeń przystało, wyboru kernela nie pozostawiam przypadkowi i w moim /etc/default/grub były ustawione na sztywno numery kerneli do uruchomienia. Zmieniam na powyższe na testowej maszynie w domu, grub-reboot potem reboot i… wstał! Z nowym kernelem. Świat wydaje się piękny, więc reboot, by wrócić na stary kernel i… tak dobrze nie ma. Uruchamia się za każdym razem z nowym.

Nawet niezbyt się zirytowałem, po prostu rebootnąłem zdalną maszynkę na nowy kernel. Skoro dystrybucyjny to raczej wstanie. Stosowne zmiany, reboot i… maszynka wstała, z nowym kernelem, wszystko wydaje się działać. Misja zakończona, cel osiągnięty.

I tu byłby koniec wpisu, ale w międzyczasie zacząłem rozmowę na ten temat na kanale IRC #debian (@freenode). Tam dowiedziałem się o /boot/grub/grubenv i o tym, że może (będzie) się tak dziać, jeśli nie jest ustawione prev_saved_entry. I faktycznie, nie było. I dowiedziałem się, że można to ustawić wydając polecenie grub-reboot więcej, niż raz.

Czyli, żeby zrobić boot once dla GRUBa, trzeba kolejno:

  • ustawić GRUB_DEFAULT=saved w /etc/default/grub
  • grub-reboot <wpis, gdzie ma być default>
  • grub-reboot
  • sprawdzić /boot/grub/grubenv na wszelki wypadek
  • reboot

I pomyśleć, że przy LILO była to szybka edycja konfiga plus lilo dla wprowadzenia zmian w życie… Znaczny postęp poczyniliśmy! 😉

Skoro już wpis na tematy linuksowe… Archa nie próbowałem, ale ludzie (w tym jeden DD) chwalą. Bardzo dobra dokumentacja. Poza tym, jest taka inicjatywa jak debianfork.org. I cieszę się, że jest. Bo skoro Debian może mieć więcej niż jedną architekturę, więcej niż jeden kernel (tak kFreeBSD), to czemu nie miałby móc mieć różnych, równorzędnych demonów do startu usług?

Jak obliczyć wolną pamięć RAM w Linuksie?

Ile mam wolnej pamięci w systemie? to częste pytanie i użytkowników desktopów, i administratorów. Na każde pytanie istnieje prosta, błędna odpowiedź i podobnie jest w tym przypadku, choć ustalanie ilości wolnej pamięci RAM wydaje się trywialną sprawą. Większość ludzi korzysta z polecenia free, którego przykładowy wynik może wyglądać następująco (desktop):

total       used       free     shared    buffers     cached
Mem:       3926996    3614388     312608          0      82656    1305692
-/+ buffers/cache:    2226040    1700956
Swap:      1022964      20480    1002484

Typowa interpretacja byłaby zapewne w tym przypadku taka, że wolnych jest 312608 kB RAM. Niezupełnie jest to prawdą. Tzn. tyle pamięci faktycznie jest zupełnie nieużywanej, ale tak naprawdę w razie potrzeby dla aplikacji dostępne jest znacznie więcej pamięci i należałoby raczej patrzeć na drugi wiersz, nie pierwszy, czyli bliższym prawdy wynikiem jest, że wolnych w tym przypadku jest 1700956 kB RAM.

W przypadku serwerów z Linuksem, ilość wolnej pamięci łatwiej odczytać, szczególnie na potrzeby skryptów, z /proc/meminfo/:

cat /proc/meminfo | head -n 5
MemTotal:        3926996 kB
MemFree:          296944 kB
MemAvailable:    1589592 kB
Buffers:           82692 kB
Cached:          1305316 kB

Patrząc na wartości z /proc/meminfo, ilość zajętej i wolnej pamięci RAM można liczyć w następujący sposób:

Free RAM = MemFree + Buffers + Cached
Used RAM = MemTotal - (MemFree + Buffers + Cached)

Jednak i to niezupełnie jest prawdą, bo do w skład Cached wchodzą np. obszary używane przez tmpfs, które nie mogą być zwolnione. Dlatego niedawno w /proc/meminfo dodano kolejną wartość MemAvailable, której zadaniem jest podawanie wprost ilości dostępnej do wykorzystania przez programy (czyli, potocznie, wolnej) pamięci. Jeśli taka wartość jest podana, to zamiast powyższych wzorów lepiej skorzystać z:

Free RAM = MemAvailable
Used Ram = MemTotal - MemAvailable

Linki:

  1. http://www.linuxatemyram.com/
  2. https://git.kernel.org/cgit/linux/kernel/git/torvalds/linux.git/commit/?id=34e431b0ae398fc54ea69ff85ec700722c9da773

Obudź sobie Linuksa

Mało kto wie, ale komputer może się sam włączyć o zadanej godzinie. Zupełnie sam, bez pomocy zewnętrznych źródeł, magic packet i Wake-On-LAN. Wykorzystać można do tego rtcwake. Można to wykorzystać do oszczędzania energii (i zużycia sprzętu), a przy tym nie musieć włączać komputera ręcznie, nie czekać na jego uruchomienie, ogólnie – mieć wrażenie, że działa on cały czas.

W szczególności można zrobić z komputera budzik (włączy się o zadanej godzinie i np. odtworzy zadany utwór albo stację radiową) czy też do maszynki przyjmującej backupy (nie musi być włączona cały czas, wystarczy włączyć ją na czas transferu backupu i wyłączyć po ich przesłaniu). Automagiczne włączanie przydać się może także w firmie, gdzie Linux pełni rolę serwera NAS i wydruku – nic nie stoi na przeszkodzie, by wyłączał się po pracy (np. 18:00), a uruchamiał przed przyjściem pierwszych pracowników (np. 7:00).

Wszystko to można osiągnąć za pomocą programu rtcwake będącego częścią util-linux z odpowiednimi parametrami.

Na początek warto jednak pamiętać, że wyłączenie wyłączeniu nierówne. Program rtcwake obsługuje m.in. następujące tryby wyłączenia (wybierane przełącznikiem -m):

  • standby – stan ACPI S1. Minimalne oszczędności energii, błyskawiczny powrót do działającego systemu. Tryb domyślny.
  • mem – stan ACPI S3 (Suspend-to-RAM). Wyłączone jest wszystko, poza pamięcią RAM. Duże oszczędności energii, bardzo szybkie wybudzanie.
  • disk – ACPI state S4 (Suspend-to-disk). Wyłączenie wszystkiego, stan maszyny zapisywany jest na dysku. Stosunkowo wolne wybudzanie z uwagi na konieczność odczytu zawartości pamięci RAM z dysku.
  • off -ACPI state S5 (Poweroff). Wyłączenie systemu. Nie jest oficjalnie wspierane prze ACPI, ale zwykle działa.

Niestety, rtcwake posiada jedną poważną wadę – nie pozwala na podanie czasu wybudzenia w „ludzki” sposób. Można jedynie podać za ile sekund ma nastąpić wybudzenie albo czas w postaci Unix time. Mało wygodne. Oczywiście można to obejść przy pomocy skryptów (patrz linki).

Ja chwalę sobie tryb mem i używam często wieczorem, żeby rano mieć włączony komputer. Przy okazji często budzę się dźwiękiem włączanego komputera (nie, nie ustawiam muzyki). Skryptów nie używam, po prostu usypiam kompa na ten sam okres czasu, osiem godzin, przy pomocy polecenia:

rtcwake -s 28800 -m mem

Da się oczywiście zrobić więcej/lepiej ale… jakoś nie mam potrzeby.

Więcej o rtcwake AKA warto przeczytać:

  1. http://czytelnia.ubuntu.pl/index.php/2012/05/23/automatycznie-wybudzanie-z-hibernacji-budzik/ – dobry opis po polsku, dobry skrypt
  2. http://blog.loleksy.pl/2014/01/28/reuse-an-old-laptop-or-netbook-as-a-vps-backup-solution/ – skrypt do backupu z wykorzystaniem rtcwake