Właśnie skończyłem czytać Gambit Królowej. Tak, książkę, tak, czytać. Większość czytelników będzie kojarzyć tytuł z serialu Netflix. Głośnego, genialnego serialu, dodajmy. Takiego, co to spowodował gwałtowny wzrost popularności szachów. Jeśli ktoś nie widział lub się waha czy warto – nie ma się co wahać, trzeba obejrzeć. Tym bardziej, że to ekranizacja powieści, więc zamknięta, stosunkowo niewielka, całość.
Na przeczytanie książki miałem ochotę od dawna, więc gdy w ebookpoint.pl pojawiła się na promocji[1], natychmiast kupiłem. Chwilę mi zeszło nim do niej dotarłem i przeczytałem. Zwykle staram się najpierw przeczytać książkę, jako pełniejszy oryginał, potem sięgać po filmy. W tym przypadku o istnieniu książki dowiedziałem się po tym, jak polecono mi serial. No i okazuje się, że nie ma takiej potrzeby – ekranizacja jest w zasadzie wierna. A nawet lepsza od oryginału i zmiany są drobne i raczej na plus. Czytając, szczególnie początek, miałem ogromy szacunek do twórców serialu, że z tak lakonicznej i suchej książki wycisnęli tak wiele. Znajomość serialu zdecydowanie pomogła w lekturze i podniosła jej jakość. Myślę, że bez znajomości serialu oceniłbym książkę niżej.
Miało być jednak o autorze, nie o książce. Po przeczytaniu spojrzałem jeszcze raz na autora i zupełnie nic mi jego nazwisko nie mówiło. Sprawdziłem więc i okazuje się, że napisał Przedrzeźniacza. Powieść SF, która bardzo mi się podobała. Pogrzebałem nieco[2] i dotarłem do strony poświęconej autorowi. Zaliczyłem lekki opad szczęki. Trzy z sześciu[3] powieści zekranizowano jako filmy. Czwarty jest Gambit królowej zekranizowany jako serial. Wow! I jednocześnie, po sprawdzeniu pozostałych książek na Biblionetce, rozczarowanie. Tylko trzy z jego powieści zostały przetłumaczone na język polski. Szkoda, bo raczej nie są to pozycje za które zabierałbym się w oryginale.
[1] Codziennie dają jedną książkę w cenie 9,90 zł. Pozycje raczej losowe, ale trafiają się perełki. [2] Zgrabny eufemizm na wpisałem nazwisko w wyszukiwarkę, nieprawdaż? [3] Nie pisał wiele, powody można sprawdzić na Wikipedii.
Szczeżuja namawiał, namawiał i w końcunamówił. Znaczy nie namawiał wprost, ale pisał o zaletach fediwersum i jakoś tak mnie zachęcił do założenia konta Mastodon[1]. Nie żeby trzeba było mnie specjalnie namawiać, bo od zawsze miałem słabość do alternatywnych rozwiązań i DIY. Nawet od dłuższego czasu produkcyjnie jest w użyciu Diaspora*.
Geneza
Czemu w ogóle wziąłem się za Mastodona, skoro jest Diaspora*, której używam od kilku lat? To, że Diaspora to niby bardziej Twitter, a Mastodon to niby bardziej Facebook nie miało znaczenia. Zresztą piszę „niby bardziej”, bo odnoszę dokładnie odwrotne wrażenie. Możliwe, że kwestia mojej instancji Mastodona, która limituje ilość znaków we wpisie do 500. Nie żeby mnie to jakoś bolało, ale Diaspora* chyba nie limituje. Przynajmniej nie zauważyłem. No ale może znowu może to być kwestia konkretnej instancji.
Poza tym, że lubię testować nowe rzeczy, poszło o ideę fediwersum i chęć sprawdzenia jak to działa w praktyce. Diaspora* niby umożliwia wymianę z innymi instancjami, ale robi to swoim własnym protokołem. Niespecjalnie przez coś innego używanym, jak zeznaje anglojęzyczna Wikipedia. Były plany implementacji Activity Pub, ale zostały porzucone. Brak wsparcia standardu Activity Pub źle wróży na przyszłość. No i nie ma tak ciekawych implementacji jak Pleroma, czyli własny serwer, który można uruchomić na Raspberry Pi.
Propozycja logo fediwersum. Tęczowy pentagram. Szatan gender. Gównoburza za 3…2…1… Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/Fediverse#/media/File:Fediverse_logo_proposal.svg
Pozytywy
Jednak miało być o Mastodonie. Na początek dobre wiadomości. Coś jest i nawet działa. Nie jest to wielkie zaskoczenie, bo Diaspora* działała lata temu. Rejstracja konta na wybranej instancji trwała moment. W przeglądarce WWW jest OK i używalnie. Na mobilki są aplikacje. Jako klienta na Androida wybrałem Tusky, czyli jeden z popularniejszych klientów. Daje radę. I chyba nawet wygodniej mi się przegląda, czyli czyta, niż przez WWW.
Kolejny pozytywny aspekt – jest jakieś życie. Są ludzie, nawet dość regularnie piszą. I pisząc ludzi mam na myśli ludzi, nie konta, na których zapięty jest jakiś bot czyli automatyczny feed.
Są integracje. Na przykład WordPress ma wtyczki, które pozwalają zamieszczać informacje o nowych wpisach na Mastodon[3]. W przypadku Twittera korzystam do tego z 3rd party serwisu, a na niszowego Blablera sam dopisałem stosowny skrypt.
Sama platforma też generalnie działa i nie zauważyłem problemów z korzystaniem. Poza paroma zgrzytami, o których niżej.
Mastodon – negatywy
Niestety, porównując z Twitterem widać braki w funkcjonalnościach. Można followować[2] ludzi ale… już nie hashtagi. Follow użytkownika z innej instancji nie jest intuicyjny. Przynajmniej przez przeglądarkę. Ewentualnie są bugi. Objawia się to tym, że po wejściu na profil ofiary zawsze aktywny jest przycisk follow. Nawet, jeśli już obserwujemy osobę.
Wiele instancji daje się we znaki także gdy chcemy poznać obserwujących dane konto. Nie jest to proste ani dostępne w zasięgu jednego kliknięcia. Tusky w ogóle pokazuje chyba tylko followersów z naszej instancji i nie ma możliwości podejrzenia pozostałych. Przynajmniej ja nie znalazłem, a patrzyłem w ustawieniach, czy nie mam czegoś wyłączonego. Z kolei Mastodon przez WWW wyświetla komunikat:
Followers from other servers are not displayed. Browse more on the original profile
Czyli da się, choć wymaga dodatkowego kliknięcia. Porównując z rozwiązaniami scentralizowanymi – średnie.
Edycja posta w Diasporze jest wygodniejsza. Po przyzwyczajeniu i zapamiętaniu podstaw składni, Markdown jednak robi robotę, szczególnie na mobilkach, gdzie nie mamy wygodnego dostępu do klawisza ctrl. Mastodon tego nie ma – po prostu wpisuje się tekst. W 99% niekrytyczne.
Kolejna sprawa jest poważniejsza. Rozproszenie powoduje, że w przypadku zamieszczenia linka na przez popularne konto, następuje wiele pobrań przez wszystkie serwery obserwujących daną osobę, w celu wygenerowania podglądu. Taki DDoS przez pobieranie podglądu strony. Efekt można zobaczyć w wątku, z którego dowiedziałem się o sprawie. Było zgłoszone jako issue na GitHubie, ale nie zostało rozwiązane. I nie wiem czy zostanie, bo na szali jest wolność i autonomia działania instancji.
Największa wada w stosunku do „dużych” platform: mało ludzi, mało treści. O ile na Twitterze bez problemu jestem w stanie znaleźć kolejne kilka kont, których mógłbym chcieć followować, to na Mastodonie jest to wyzwanie. Może kwestia ilości kont, może kwestia architektury, a może jestem po prostu za krótko na tej platformie i z czasem się to zmieni? W każdym razie zauważam to i nie cieszy mnie.
Mastodon czyli wolność
No i na koniec coś co pewnie nie dotyczy całego Mastodona, ale akurat serwera, na którym mam konto i wydaje mi się śmiesznym ograniczeniem, jeśli chodzi o wolną platformę. Zasady serwera mówią, że nie wolno używać nienadzorowanych botów kopiujących z jednego miejsca na Mastodon i że nie wolno crosspostować z Twittera. Kierunkowo, bo w drugą stronę można. Zresztą jest to później wprost napisane:
Cross-posting from Mastodon to other platforms is fully permitted. Cross-posting into Mastodon from another platform is not permitted.
Nie przeszkadza mi to. Gdyby było inaczej mógłbym przecież założyć konto na swoim serwerze, albo postawić własny, nieprawdaż? Natomiast kojarzy się mocno z odpowiedzią Kalego na pytanie co to jest dobry uczynek? I rodzi pytania o kwestie wolności, możliwość działania na większą skalę i ogólnie przyszłość. Raczej przyszłość odległą, więc odpowiedzi nie wydają mi się w tej chwili zbyt istotne.
Podsumowanie
Mastodon przy odrobinie samozaparcia nadaje się do użytku. Koncepcja jest ciekawa, choć ma przed sobą kilka wyzwań. Zdecydowanie wymaga wygładzenia, jeśli chce móc konkurować z „dużymi” na masową skalę. Gdybym miał bawić się w przepowiadanie przyszłości, to jest spora szansa, że Mastodon wchłonie Diasporę. I bardzo mała, że w przeciągu najbliższych kilku lat stanie się zauważalną alternatywą dla Facebooka czy Twittera. Nawet, jeśli moda przetrwa.
Niemniej, u mnie zostanie. Prawdopodobnie właśnie pomału kanibalizując Diasporę.
[1] Jak wynika z wpisu, z kolei Szczeżuję do założenia Mastodona zainspirowałem ja, przy pomocy Diaspory. Rekurencja… [2] Przydałby się polski odpowiednik angielskiego follow. Niby jest śledzić, ale – podobnie jak obserwować – to pasywna obserwacja, z boku, bez aspektu podążania czyjąś ścieżką, popierania. [3] Jak widać na przykładzie tego wpisu, wtyczka nie zadziałała. Przyczyna nieznana i nawet nie wiem jak to debugować. UPDATE Po bliższym przyjrzeniu się opcjom, okazało się, że nie zaznaczyłem opcji „toot on mastodon” przy publikacji wpisu. O tyle bez sensu, że w opcjach wtyczki mam wybrane „autopost new posts”.
Jakiś czas temu[1], jeśli dobrze pamiętam w okolicach marca, InPost zrobił promocję dotyczącą paczkomatów. Wygrać można było nawet samochód, udział nie wiązał się z przekazaniem dodatkowych danych, więc wziąłem udział. Samochodu oczywiście nie wygrałem, za to wygrałem – jak wszyscy inni znani mi uczestnicy loterii – parę kodów dających dostęp do programu Lecton, czyli aplikacji Audioteka s.a pozwalającej na dostęp do audiobooków.
Lecton
Nieuchronnie będę porównywać z produktem Legimi, do którego dostęp uzyskałem wcześniej na podobnych zasadach. Są jednak różnice. Przede wszystkim Lecton rozlicza w postaci czasu dostępu do biblioteki, nie na sztuki. Także w promocji. Udało mi się w ten sposób poznać większą część cyklu o Jakubie Wędrowyczu.
Appka działała bez zarzutu. Być może kwestia niższych oczekiwań po kontakcie z Legimi, być może kwestia większej ilości miejsca na urządzeniu. W każdym razie słuchało się przyjemnie, intuicyjnie i bez walki z techologią. Oczywiście dostęp do książek jest tylko za pośrednictwem aplikacji, bez możliwości pobrania na urządzenia zewnętrzne, ale w modelu, gdzie płaci się za czas dostępu, nie za pozycje jest to zrozumiałe.
W ramach abonamentu korzystać można na jednym urządzeniu i jednym dodatkowym w trybie offline. Abonament to 20 zł/m-c (po prostu, bez promocji) Brak ebooków, tylko audiobooki, plus jakieś dodatki w stylu audycji cyklicznych itp. Mnie interesują tylko książki. Nadal – jest taniej, niż w przypadku Legimi, ale brak ebooków i mniejsza liczba urządzeń. Za Lecton ma prostsze warunki umowy – mniej wariantów i sumarycznie bardziej mi się podobał.
W Lecton drażni mnie tak naprawdę jedna rzecz – sposoby płatności. Nie ma klasycznego prepaid, trzeba podać albo kartę płatniczą, albo PayPala, żeby sobie pobierali opłatę abonament. Rozumiem, że subskrybcję można wyłączyć. Rozumiem, że tak jest prościej zaimplementować (i pewnie rozliczać), rozumiem, że tak jest korzystniej dla sklepu, bo klient nie może zapomnieć zapłacić, najwyżej zapomni wyłączyć subskrybcję. Wiem, że to coraz bardziej popularny model. Nadal drażni i finalnie doprowadziło do tego, że nie kupiłem abonamentu, wracając do książek tradycyjnych. Wiem, to nie jest dokładny odpowiednik, bo książki tradycyjnej nie posłucham w tramwaju.
Książki o Jakubie Wędrowyczu
Książki o Jakubie Wędrowyczu – wciągają. Znałem tylko pierwszy tom opowiadań, gdzie dominują krótkie utwory, w pozostałych tomach cyklu pojawiają się dłuższe. Jest niestety monotematycznie i z powtórzeniami, a żart opowiadany wielokrotnie przestaje bawić. Może kwestia dawki. Dodatkowo na przestrzeni cyklu pojawia się wiele niespójności, opowiadania są jakościowo różne. Niektóre naprawdę fajne koncepcyjnie, część to po prostu zgrabnie opowiedziane historyjki. IMO najsłabiej wypadają momenty, gdy zaczyna się politykowanie, często nachalne i znowu z powtórzeniami. Niemniej, warto. Całość jest ciekawa, zabawna, jako gawęda – zgrabna. Dodatkowo audiobooki są ładnie zaaranżowane i dobrze czytane. Chociaż tak w ogóle, po przeczytaniu opowiadań z 2586 kroków oraz Rzeźnika drzew mam wrażenie, że w utworach niewędrowyczowych Pilipiuk wypada lepiej.
Kompresja audio
Skoro przy audio jesteśmy – część techniczna, poniekąd będąca odpowiedzią na moje narzekania na zajmowane przez audiobooki miejsce. Audiobooki są duże, zapewne kompresowane do formatu MP3 lub zbliżonego. Tymczasem w przypadku mowy (audiobooki, podcasty itp.) nie potrzebujemy pełnego spektrum, więc można skorzystać z innych formatów, pozwalających na znacznie lepszą kompresję. Typowe MP3 to 128 kbps, tymczasem Speex pozwala na zejście do 4 kbps, lepiej wspierany na różnych playerach Opus na 7 kbps. Więcej opisane tutaj, a narzędzia są w repo. Prawdziwi hardcore’owcy mogą zejść nawet poniżej 1 kbps (dostępne sample).
[1] Kolejny wpis, który dość długo przeleżał w szkicach, a ostatecznie został opublikowany w niemal oryginalnej wersji.
