Raspberry Pi niemal read only

W końcu padła kolejna karta microSD. Tym razem jakaś chińszczyzna, kupiona wieki temu na Aliexpress. Działała długo. Nie pamiętam od kiedy, ale chyba parę lat. Znaczy się, problemy miała wcześniej, ale nie miałem czasu się tym zająć i jakoś działało. Chodzi oczywiście o Raspberry Pi robiące za router GSM.

O tym, że nie jest z nią dobrze wiedziałem. Przy instalacji nowych pakietów miała narowy i leciały jakieś błędy. Za pierwszym razem ograniczyłem zapisy na kartę – wyłączyłem bieda statystyki w postaci logowania ilości przesłanych danych. Mogłem wyłączyć więcej logów oraz swap, ale nie wpadłem na to. Zresztą, działało.

A teraz pewnego dnia zniknął internet, akurat gdy pracowałem. Oczywiście udostępniłem sobie net z komórki, ale zrobiłem szybką diagnostykę. W logach czysto, w dmesg czysto, uptime 240 dni. Reboot i… nadal nie działało. Za to chwilę po reboocie przy zwykłym działaniu pojawiły się błędy odczytu. Uznałem, że wina karty.

Chyba niesłusznie i była to po prostu awaria a2mobile, bo po przełożeniu modemu do innego komputera netu także nie było.

Tu mała dygresja odnośnie operatorów. Zmigrowałem z Aero2 na a2mobile i tak to sobie działa. Przy okazji – można odzyskać kaucję za kartę, którą pobierało Aero2. Nie trzeba odsyłać karty, nie trzeba podawać numeru ani wypełniać druku – wystarczy napisać email, tak jak to opisano na Pepper. W mniej niż tydzień pieniądze z depozytu miałem na koncie.

Tak w ogóle to widzę, że w Aero2 mają nowe pakiety i może niepotrzebnie rezygnowałem. Bo teraz w Aero2 dają 10 GB za 10 zł bez limitu prędkości. Z kolei obecne a2mobile nadal daje za 12,9 zł 5 GB bez limitu prędkości, kolejne 5 GB z limitem 3 Mbps (modem 3G, więc nie robi to dramatycznej różnicy i spokojnie da się działać), kolejne 5 z limitem 1 Mbps (no tu jest wolno już), a potem 512 kbps. W praktyce pewnie zwykle mieściłbym się w 10 GB, a lepiej dopłacić 10 zł za kolejny pakiet przy tych rzadkich okazjach, kiedy potrzeba będzie więcej transferu. Hmm…

No ale skoro karta ewidentnie pada, to pora na wymianę. Czasu mało, więc zamawiać nie będę, szybka wizyta w sklepie, kupiłem jakiś dziwny wynalazek 32GB za 20 zł. Karta microSD z napisem full HD na opakowaniu. Przy okazji zauważyłem, że bardzo stary Raspbian się tam ostał – jeszcze oparty na bullseye. Zastanawiałem się przez chwilę, czy nie instalować nowego Raspbiana (oparty na bookworm), ale o ile backup obrazu karty miałem, o tyle plików nie. Oczywiście mogłem podmontować i zgrać pliki, ale stwierdziłem, że więcej będzie roboty z szukaniem ich wszystkich, niż z aktualizacją Raspbiana.

No i w sumie miałem rację – aktualizacja była bezproblemowa. Przy okazji wyłączyłem logi, wyłączyłem swap, zrobiłem lekki tuning pamięci, ustawiając minimalną możliwą dla karty graficznej (16 MB zamiast domyślnych 64 MB). No i zobaczymy, ile podziała teraz. Oczywiście mam świeży backup, znowu w postaci obrazu karty.

Przy okazji, trafiłem na ciekawy opis, jak zrobić w Raspberry Pi kartę w trybie read only przy pomocy overlayFS. Spróbowałem i… niestety nie działa, choć raspi-config twierdzi, że przełączył. Nie tylko u mnie, widziałem podobne opisy na forach – na 64bit niby działa, na 32bit – nie. A moje RPi to 1B, więc nie mogę 64bit użyć. Na dokładniejszy debug nie starczyło już czasu, może następnym razem się uda…

Banana Pi i ekran LCD podłączony po i2c

Dawno temu NAS został wyłączony, ale zmierzam do jego reaktywacji. Po głowie chodziło mi zamknięcie wszystkiego (zasilacz, dysk, Banana Pi) w zgrabnej, tym razem dedykowanej do elektroniki, obudowie.

Trochę z myślą o programie do przełączania łącza internetowego, a trochę o pomiarze temperatury przy pomocy komputera, przyszedł mi pomysł, by sygnalizować stan różnych rzeczy w sposób nie wymagający łączności sieciowej, czyli najdoskonalszy, analogowy: migając diodą. Oczywiście szybko doszedłem do wniosku, że jedna dioda nie wystarczy. Wbudowane diody to trochę mało, ale przecież w Raspbery Pi i analogach mamy GPIO, możemy tych LEDów podłączyć kilka…

Nie wiem jak dokładnie doszło do tego, ale podczas poszukiwań szybko wpadłem na ekrany LCD z serii 1602, które również można podłączyć przez GPIO. Skoro tak, to pomyślałem, że nie ma się co ograniczać. Zamiast prostej sygnalizacji stanu i konieczności pamiętania która kombinacja co oznacza można po prostu wyświetlać dowolny tekst. Niezbyt długi, ale nadal jest to znacznie większa ilość informacji, niż z kilku czy nawet kilkunastu LEDów. W dodatku cena takiego jest bardzo przystępna, czego o różnych ekranach dotykowych czy e-ink powiedzieć nie można.

Pierwotnie chciałem podłączyć LCD do Orange Pi zero, ale niestety, nie ma on pinów GPIO. Są wyprowadzenia, ale trzeba by lutować, co pewnie docelowo zrobię, ale bardziej chodziło mi o sprawdzenie sterowania. Zatem użyłem będącego pod ręką Banana Pi. Gdy szukałem schematu jak podłączyć ekran do Banana Pi, natknąłem się na coś znacznie ciekawszego. Wersję ekranu LCD ze sterownikiem podłączanym przez interfejs i2c. Dzięki podłączenie temu jest bardzo proste. Wystarczą raptem cztery przewody, nawet nie trzeba lutować, o ile używa się gotowych przewodów z końcówkami. Dodatkowo – i to najlepsza część –  całością daje się w elegancki sposób sterować za pomocą Pythona.

Efekt końcowy wygląda tak:

LCD 1602
LCD 1602 Źródło: fot. własna

Zdjęcie zrobione telefonem, po ciemku. Z tyłu płytki jest potencjometr pozwalający na regulację kontrastu. Poziom podświetlenia jest stały, można tylko włączyć i wyłączyć LED, zarówno hardware’owo (zworka), jak i programowo. Ekran LCD bierze bardzo mało prądu – przy pomocy watomierza nie udało mi się zarejestrować różnicy, czyli całość zużywa poniżej 0,1 W.

Jak to zrobić? Powtórzę instrukcje, z których korzystałem. Instalujemy dodatkowe pakiety:

apt-get install i2c-tool python-smbus

Następnie podłączamy ekran i sprawdzamy adres przy pomocy polecenia:

i2cdetect -y 1

Otrzymaną wartość należy wpisać w skrypcie (stała ADDRESS, linia 29 w przytoczonym przykładzie).

Następnie możemy sterować ekranem z poziomu języka Python. Na przykład wywołanie efektu widocznego na ekranie można zrobić przy pomocy polecenia:

python test_lcd.py "Pomiedzy bitami" "https://zakr.es/"

Gdzie test_lcd.py ma zawartość:

import sys

from i2c_lcd import *

display = lcd()
display.lcd_display_string(sys.argv[1], 1)
display.lcd_display_string(sys.argv[2], 2)

Biblioteka pozwala na dużo więcej, między innymi na własne znaki, ale tym się póki co nie bawiłem. Wyświetlony tekst pozostaje na ekranie po zakończeniu programu do momentu wpisania nowego lub skasowania poprzedniego. Jeśli do ekranu będzie dostarczone napięcie, to wyłączenie Banana Pi nie wpływa na wyświetlany tekst. Dlatego jeśli chcemy monitorować, czy nasz komputer się nie zawiesił, musimy zmieniać okresowo tekst. W innym wypadku zawartość LCD nie świadczy o niezawieszeniu się komputera.

Sterowanie włączaniem i wyłączaniem podświetlania to:

display.backlight_on(False)
display.backlight_on(True)

Wyświetlać przy pomocy Banana Pi na ekran LCD można cokolwiek – temperaturę, zajętość dysku, opóźnienia/straty na sieci, kurs BTC (pozdro dla L.!), adres IP (po starcie!), informacje o nowych mailach…

Pozostało mi wymyślenie, w jaki sposób zrobić sensowne sterowanie. Po głowie chodzi mi demon, który będzie pobierał informacje do wyświetlenia z jakiejś kolejki, w zależności od ich priorytetu, czasu ostatniego wyświetlenia i pory dnia sterował oświetleniem i wyświetlał informacje. A może już jest coś takiego?

I garść linków pomocnych przy tworzeniu ww. rozwiązania AKA źródła:

  1. pinout Banana Pi
  2. Raspberry Pi i ekran LCD na i2c
  3. Banana Pi i urządzenia i2c
  4. Skrypt w Pythonie (dead link)
  5. Biblioteka Python do obsługi ekranów LCD po i2c

UPDATE Dla zainteresowanych kupnem – ekran z modułem do komunikacji i2c kosztuje ok. 12 zł na Allegro. Na zdjęciu jest wersja zielona, ale istnieją też wersje niebieskie, gdzie tło jest ciemne, a napisy jasne.

Migracja z Aero2 na a2mobile

The world’s changing. Music’s changing. Even internet is changing.

Tak to się jakoś pomału kręci z tymi zmianami i mam pomysł na notkę z obserwacjami na temat zmian szybkości komputerów i łącz, ale to innym razem. Internet u rodziców miał się dobrze (via modem GSM i Raspberry Pi robiące za router). Tylko coś pakiety Aero2 schodziły ciut szybciej, niż przewidywałem. Znaczy chyba raz zdarzyło się, by zeszły więcej niż dwa w miesiącu, ale dwa na miesiąc IIRC schodziły regularnie.

Do tego doszedł średni panel Aero2 (klikasz „dodaj do koszyka” i jak nie pamiętasz, że dodawanie trwa, to możesz dodać kolejny raz, nim pierwszy „zaskoczy”). No i zaliczyli wyciek danych klientów. A także – last but not least – pojawiły się inne oferty na rynku. W szczególności ciekawie wyglądała oferta a2mobile, gdzie za 10 zł na miesiąc mamy internet bez limitu transferu. Tj. innego niż prędkość łącza, a ta spada wraz ze zużyciem transferu, czyli klasyczny lejek. Do 5 GB transferu jest bez limitu prędkości, do 10 GB jest limit 3 Mbps (modem bez LTE, w praktyce właśnie w tych okolicach łącze działa),. Potem do 15 GB jest limit 1 Mbps, a potem 512 kbps. Zakładam, że powyżej 10 GB nie zostanie zużyte.

Głównym wyzwaniem okazało się… zdobycie startera a2mobile. Nie chciałem zamawiać kurierem, w FAQ pisali, że startery są do kupienia w sklepach Żabka. Właściwsze byłoby sformułowanie bywają, bo kupić udało mi się jakoś przy czwartym podejściu. Po czym musiałem zaliczyć wizytę na poczcie w celu rejestracji. Chyba więc lepiej wziąć tego kuriera, zakładam, że umie on potwierdzić dane kupującego.

Konfiguracja wvdial dla a2mobile jest w zasadzie analogiczna do tej od Aero2. Zmienia się jedynie APN oraz wypadają user i hasło, czyli finalnie sekcja w wvdial.conf wygląda tak:

[Dialer a2mobile]
Modem = /dev/ttyUSB0
Init1 = AT+CGDCONT=1,"IP","a2mobile.pl"
Phone = *99#
Stupid mode = yes
Username = "blank"
Password = "blank"
Dial Attempts = 0
Auto DNS = "off"

Wrzucam, bo podobne wpisy na blogu już były, a nie znalazłem gotowca w sieci dla a2mobile. Tak naprawdę wszystko jest do siebie podobne i łatwo zmienić konfigurację, jeśli ma się skonfigurowany APN na telefonie z Androidem… Kiedyś jeszcze była konfiguracja wvdial dla Orange.