Labirynt na pepper.pl

Do napisania paru słów o książce Labirynt przymierzałem się już po wydaniu tomu pierwszego. Jednak zrezygnowałem, bo nieco napisałem w komentarzach na blogu autora, pojawiła się też recenzja. Ograniczyłem się więc jedynie do dodania książki do Biblionetki (first time!) i oceny tamże. Pora nadrobić zaległości.

Labirynt tom I - okładka
Labirynt okładka tomu pierwszego. Źródło: http://media.wind-forge.co.uk/labirynt_1/

Labirynt tom I

Krótko: spodziewałem się czegoś innego, dostałem coś znacznie ciekawszego. Bowiem Labirynt to zupełnie samodzielna powieść science fiction, a nie jakieś nawiązania typu prequel czy sequel. W dodatku powieść wydawana i dystrybuowana zupełnie samodzielnie, w formie elektronicznej.

Wady? Drobne są. Z pierwszym tomem kojarzą mi się nietypowe, krótkie akapity a’la blog. Jednak zupełnie nie przeszkadzają w czytaniu. Ba, nawet może dzięki temu szybciej się czyta? Książkę połknąłem bowiem w trzy wieczory.

Korekta, skład – standardowe ebookowe[1]. Przy czym raczej to wina normalnych ebooków. Serio, w druku literówki, dziwny podział itp. były rzadkością, a w ebookach widzę je często w porównaniu z papierem. Może pokutuje podejście „to można poprawić, to sobie ludzie wgrają jeszcze raz”? Ale zero powodów do wstydu, jeśli chodzi o skład. Tak czy inaczej, za tom pierwszy zapłaciłem 25 zł i były to bardzo dobrze wydane pieniądze. Z niecierpliwością czekałem na tom drugi.

Recenzję tomu I znajdziecie tutaj.

Wydanie tomu II

Autor zapowiadał wydanie tomu drugiego na przełomie roku, a ja się zastanawiałem, jak ostatecznie poszła sprzedaż tomu pierwszego i ile będzie trzeba wydać tym razem. Wiadomo, inflacja. Tymczasem autor zrobił niespodziankę, machnął ręką na płatną dystrybucję i… zarówno tom pierwszy, jak i drugi są do pobrania za darmo. No strings attached. Można przelać kasę[2] autorowi, ale nie trzeba.

Powody decyzji? Można się tylko domyślać. Pewnych rzeczy nie opłaca się robić za kasę, po prostu. Choćby dlatego, że gdy się policzy włożony czas, to stawka za godzinę wychodzi śmieszna, żyje się z czegoś innego, a płatna dystrybucja to jednak dodatkowy narzut i stres. Jest to ciekawe zagadnienie i może kiedyś skrobnę na ten temat na podstawie własnych doświadczeń.

Labirynt tom II

Krótko moje wrażenia na temat tomu drugiego. Może było spowodowane to oczekiwaniami i odczuciami po pierwszym, może brak mojego „rozkręcenia się” w czytaniu, a może kwestia przerwania akcji w tym akurat momencie, ale pierwsze strony jakoś mnie nie wciągnęły. Na szczęście szybko, dosłownie po paru stronach, się to zmieniło i z czystym sumieniem mogę powiedzieć, że tom drugi również czyta się gładko. Czytałem późnymi wieczorami, zmęczenie czasem brało górę, więc tym razem zeszło mi nieco więcej czasu, ale całość przeczytałem w mniej niż tydzień.

Fabuły zdradzać nie będę, ale jeśli w pierwszym tomie było ciekawie i odważnie, to w drugim jest bardziej. Po namyśle, być może także większy poziom skomplikowania i opisy fizyki świata spowolniły czytanie? Redakcyjnie jest jakby lepiej. Tj. nie zauważyłem niczego, co by mi przeszkadzało.

Recenzję tomu II można znaleźć tutaj. Trochę nie rozumiałem zachwytów w tej recenzji w trakcie, ale po skończeniu lektury pozostaje mi się zgodzić.

Pepper time!

Skoro autor z okazji wydania tomu drugiego rozdaje pierwszy za darmo, to zdecydowanie jest to okazja godna pepper.pl. Jest to taki serwis z powiedzmy okazjami i przecenami, który niezbyt pilnie śledzę. A jeszcze rzadziej kupuję coś z poleceń stamtąd. Ale uważam, za zdecydowanie wygodniejszy, niż śledzenie kilku gazetek, plus i ebooki bywają, i jakaś elektronika. No i od razu są komentarze do produktów i okazji, czy też „okazji”, bo różnie z tym w praktyce bywa. Aha, nie miałem tam konta, bo i po co? W każdym razie założyłem śmieciowe konto i dodałem okazje, do obu tomów.

Komentarze na pepper.pl? Jak dla mnie skrzyżowanie elektroda.pl z wykop.pl. Poziom frustracji i czepialstwa znaczny. Uprzedzeń też. Toteż tylko umiarkowanie zdziwiłem się, gdy komuś przeszkadzało, że dodałem każdy z tomów osobno „bo mogły być razem”. Ale jak napisałem w komentarzu, czuję, że wtedy byłby problem, że link tylko do jednego tomu[1]. A gdybym podał link do wydawnictwa, to byłby problem, że nie do tomów. Tak czy inaczej – zawsze źle.

Potem jeszcze zostałem bodajże dwukrotnie okrzyknięty autorem książki, bo kto inny jak nie autor mógłby promować, w dodatku korzystając z nowego, świeżego konta? I zgłoszony za autopromocję do moderacji. Oczywiście zero przejęcia z mojej strony, tym bardziej, że widziałem, że wpisy zostały już docenione. Ale niektórzy mają podobne obserwacji i mniej szczęścia. Ot, taki urok nawiedzanych trollami portali.

Przyznaję, że normalnie nie rzuca się to aż tak w oczy, natomiast skutecznie może zniechęcać do bezinteresownego dodawania okazji. A może właśnie o to chodzi?

Na zakończenie linki do pobrania książki. Labirynt tom I oraz tom II.

[1] Przynajmniej w wersji, którą czytałem. Autor bowiem wprowadza czasem drobne korekty.
[2] Nadal 25 zł, ustawione na sztywno. Bez możliwości wyboru kwoty, niestety. Choć to taka teoretyczna wada.
[3] Pepper.pl pozwala na tylko jeden link podczas dodawania wpisu. Można kombinować w komentarzach oczywiście, ale UI i proces dodawania zachęcają do jednego.

Beta reader

Beta reader wg anglojęzycznej Wikipedii to testowy czytelnik niepublikowanych dzieł literatury, który udziela feedbacku z punktu widzenia przeciętnego czytelnika autorowi[1]. Skojarzenia z beta testerem oprogramowania zamierzone.

Z tego, co udało mi się znaleźć w „polskim” internecie, często na rodzimym gruncie jest – czy też może było – to wypaczane w stronę korektora, stylisty i ogólnie „nauczyciela języka polskiego”. Nie zgadzam się z takim podejściem i znacznie bliżej mi do tej wizji. Poprawianie przecinków w tekście, w którym prawdopodobne są grubsze zmiany, uważam za stratę czasu. Poprawna polska stylistyka? To zależy. Może autor chce pisać slangiem albo stylizuje? Celuje w określoną grupę? OK, pewnie warto to zauważyć i zwrócić autorowi uwagę, ale niekoniecznie poprawiać. Beta reader nie jest też krytykiem literackim.

Beta reader
Źródło: Thumbnail.ai

Geneza

Tak się zdarzyło, że na firmowym forum wewnętrznym parę miesięcy temu pojawiło się zapytanie, czy ktoś by nie chciał być beta readerem. Jak już się dowiedziałem, kim jest beta reader – bo oczywiście nie miałem pojęcia – to stwierdziłem, że mogę spróbować. Co prawda nie spełniałem wstępnych wymagań, bo gatunek niezupełnie mój i połowa przytoczonych utworów nic mi nie mówiła, ale zgłosiłem się, podsyłając namiar na konto na Biblionetce[2]. Z jednej strony dlatego, że różne rzeczy czytam, z drugiej strony z ciekawości, jak to wygląda. Się udało, kandydatura została przyjęta.

Wszystko zbiegło się w czasie z lekturą książki napisanej przez inną osobę z firmy, oraz z przesłuchaniem audiobooka Netflix: To się nigdy nie uda. To pierwsze zdarzenie miało znaczenie o tyle, że okazało się, że tacy niezawodowi pisarze potrafią tworzyć całkiem ciekawe utwory. To drugie o tyle, że w ogóle neguje rolę autora jako samodzielnego twórcy działa. Za to mocno podkreślony jest tam wpływ zespołu. Co prawda to zupełnie inny gatunek, ale skłoniło mnie do przemyśleń.

Ja, beta reader

Jeśli komuś wydaje się, że totalnie nie orientuję się w realiach pisarsko-wydawniczych, to ma rację[3]. Nie to, że nie mam ulubionych pisarzy, bo mam. Chociaż pewnie większość z nich nie żyje. Ale nawet jeśli żyją, to dla mnie są autorami dzieł, więc jakieś spotkania itp. niezupełnie mnie interesują w kontekście tworzonej literatury. Utwór jest IMO osobnym, zamkniętym dziełem. To trochę jak różnica przy muzyce między słuchaniem utworów z płyty i chodzeniem na koncerty. Muzycy potrafią nagrywać świetne płyty i grać średnie koncerty. Odwrotnie oczywiście też. I jedno nie rzutuje na drugie. Więc dla mnie jeśli ktoś tworzy fajne płyty czy książki, to reszta nie ma znaczenia.

Klasycznie, beta reader czyta utwór dwa razy. Jednak początkowo nie wiedziałem o tym, choć możliwe, że po prostu przeoczyłem ten fakt. No i było ciśnienie o szybki feedback. Zresztą cały proces odbywał się chyba dość nieortodoksyjnie. W sumie może to i lepiej? Przecież nie jesteśmy zawodowcami[4].

Wersja z poprawianiem gramatyki, stylistyki czy ortografii w moim przypadku w ogóle nie wchodziła w grę. Po pierwsze, nie jestem dobry w te klocki. Poza ortografią. Zdarza mi się mówić i pisać potocznie, z przecinkami od zawsze miałem problem. Większym problemem jest to, że nie czytam literatury pięknej na komputerze. Zwłaszcza dłuższej. Nie i już. Strony WWW – owszem. Teksty techniczne – owszem. Natomiast literatura piękna to głównie papier lub czytnik ebooków. Ten ostatni niby pozwala na bookmarki i notatki, ale nie korzystam. Może kiedyś dojrzeję.

Beta reader – wyzwania

Bycie beta readerem to odpowiedzialność. Niepublikowane utwory, nawet początkujących twórców, są zwyczajnie kradzione. Przyznaję, że jestem w lekkim szoku. Ale może i zawodowcy potrzebują inspiracji czy też pożywki? W każdym razie z linkowanego artykułu wynika, że chętnych na zdobycie niepublikowanych utworów jest wielu. Więc trzeba to jakoś zabezpieczyć, przynajmniej w stopniu podstawowym. Znaczy, w wariancie minimum, nie wrzucamy na publiczny dysk czy w głębokie ukrycie.

Jest to też jakiś wpływ na autora. Oczywiście można sucho skomentować, że tu mi się nie klei, tu opisy za suche. Jednak czy tylko o to chodzi? Przeciętny czytelnik to przecież nie polonista oceniający wypracowanie. Ani nie ekspert od tworzenia fabuły. Wydaje mi się, że bardziej liczy się wrażenie. Niestety łatwo przejść do „a gdyby tak w tym miejscu” i… już sugerujemy jakieś rozwiązania fabularne. Pokrewne zagadnienie to porównywanie z innymi utworami. Pewnie sporo zależy od odporności autora na sugestie i zdolność do trzymania się własnej wizji. Zresztą czy naprawdę niestety? Tak czy inaczej, warto wybadać temat z autorem.

Ostatnie wyzwanie to trzymanie języka za zębami. Wiadomo, że nie można nikomu zdradzić fabuły. Jeśli autor jest bardziej znany, pewnie poziom trudności rośnie, bo w grę wchodzi dopytywanie o zaawansowanie prac. Jeśli któryś z czytelników zastanawiał się do tej pory, czemu nie napisałem niczego o czytanej książce, to ma odpowiedź.

Wyzwania techniczne

Technicznie czy też logistycznie też jest parę wyzwań. Na przykład mój czytnik ebook nie radzi sobie z każdym EPUB generowanym z narzędzi. W większości przypadków przy otwarciu pliku na czytniku mieli, mieli i… nie kończy mielić, trzeba ubić proces. Okazało się, że możliwości eksportu do EPUB jest wiele, nawet w obrębie pojedynczego narzędzia, a sam format ma różne wersje. Ostatecznie odkryłem, że działa u mnie otwarcie RTF w Libre Office, następnie eksportuj bezpośrednio jako EPUB. Aktualizacja firmware na czytniku czy wersji softu do konwersji nie miały wpływu. Tak przygotowana wersja działa bardzo dobrze, więc nie drążyłem dalej.

Nieopisane pliki, czyli brak wypełnionego pola autor czy tytuł to przy tym detal – Calibre pozwala na ich ustawienie. Za to nic nie może pomóc w synchronizacji wersji. Zdarza się, że nie jesteśmy jedynymi beta readerami, a autor w tzw. międzyczasie zmodyfikuje któryś rozdział. I może być warto to jakoś posynchronizować. Na szczęście nie zdarza się to często, a zmiany raczej są w konkretnych punktach, typu rozdział. Pewnie jakimś rozwiązaniem byłoby użycie systemu kontroli wersji, jak w oprogramowaniu. Tylko raczej nie przypuszczam, by było to rozwiązanie popularne wśród pisarzy. Nawet wśród tych piszących na komputerach.

Po co?

Pytanie zadane z punktu widzenia beta readera oczywiście. Czemu to robię? Jest to coś nowego, ciekawego. Czytając wpisy przytoczone na początku tego wpisu, mam wrażenie, że dobrze trafiłem. Utwory zdecydowanie dają się czytać i wciągają. Rozmowy z autorem też są przyjemne i na luzie, dalekie od skrajności opisanych w linkowanych wpisach. Jedyna wada to fakt, że nie mam czego podlinkować na Biblionetce, więc zaburzy mi statystyki.

[1] Tłumaczenie własne, polskiej wersji Wikipedii nie ma.
[2] Przy okazji przypomnę o niedawnym wpisie o backupowaniu danych z Biblionetki.
[3] No dobra, trochę mi się obiło o self publishingu. Głównie za sprawą Michała Szafrańskiego, który mocno się w tym względzie uzewnętrzniał. To jeden z wpisów, na blogu jest znacznie więcej i o papierowej wersji, i o audiobookach.
Trochę kiedyś siedziałem na grupach dyskusyjnych, gdzie byli i autorzy, i tłumacze, ale raczej nie zwracałem uwagi na wątki dotyczące tworzenia. O ile w ogóle takie były. Nie przypominam sobie.
[4] Tak, podobno istnieją zawodowi beta readerzy. Mignęła mi nawet polska strona kogoś z taką ofertą.

Książki, Biblionetka, BookWyrm

Od zawsze korzystam z Biblionetki, dziś przeczytałem wpis o BookWyrm. Przypomniał mi o moich skomplikowanych relacjach z Biblionetką. Serwisu używam od zawsze, ale nie raz myślałem o migracji. Dawno temu serwis co prawda żył, ale wyrosła mu międzynarodowa konkurencja w postaci Goodreads. Wyglądał na nierozwijany programistycznie, a międzynarodowa konkurencja w social media raczej nie służy serwisom lokalnym. Patrz Nasza Klasa.

Potem Biblionetka została odświeżona, ponadto nie jest to serwis krytyczny z mojego punktu widzenia, dodatkowo okazało się, że na Goodreads brakuje wielu pozycji, które były na Biblionetce. Nie zmigrowałem więc. Stwierdziłem, że poczekam.

Poczekałem nieco dłużej, niż planowałem i… okazało się, że Goodreads likwiduje API. I w tym momencie gdybym korzystał z Goodreads, to rozważałbym ucieczkę. Albo raczej szukał miejsca, do którego się przenieść. Nie żeby Biblionetka miała API. Ale da się skorzystać z jej danych, co pokazuje choćby serwis do korelacji, o którym pisałem w jaką książkę warto przeczytać. Nie ma API, ale rozwiązanie 3rd party działa po niemal dekadzie. Szacun.

Tymczasem wpis o BookWyrm wspomina o możliwości importu danych z innych serwisów. Na przykład z Goodreads. O Biblionetce nic nie ma, ale nie dziwi mnie to. Stwierdziłem, że w sumie może warto robić backup ocen. Albo mieć skrypt, który zescrapuje dane ze strony i zwróci formę łatwą do parsowania.

Nie mam złudzeń, ze względu na różnice językowe to rozwiązanie nie wystarczy do eksportu do BookWyrm. Ale na pewno taką migrację ułatwi. Autor albo nie będzie wymagał interwencji, albo co najwyżej wystarczy zmapować raz. Przypuszczam, że autor plus automatyczne tłumaczenie tytułu pozwoli w wielu przypadkach na określenie tytułu.

Tak czy inaczej powstał taki oto scrapper Biblionetki. I jeśli ktoś przypuszcza, że można w ten sposób pobrać oceny wszystkich użytkowników, to prawdopodobnie ma rację. Publikuję, bo podstawowe, założone użycie to backup własnych ocen.