Skutki wycieku danych z Morele.net

Jakiś czas temu ze sklepu internetowego Morele.net wyciekły dane. W sieci zaroiło się od reakcji, dość skrajnych. Od psioczenia na słabe zabezpieczenia i „jak tak można było” i „pójdę z tym do sądu” po „nie stało się nic„.

Informacje o wycieku

Z serwisu Morele.net wyciekły maile, imiona, nazwiska, numery telefonów dla 2,2 mln kont. Oraz prawdopodobnie, dodatkowo, jak twierdzi włamywacz, a czemu zaprzeczyły Morele.net, numery PESEL oraz skany dowodów osobistych dla kilkudziesięciu tysięcy kont, a włamywacz ujawniał kolejne szczegóły na Wykopie (konto już usunięte).

Moim zdaniem prawda leży, jak to często bywa, gdzieś pośrodku. Na pewno wyciek jest ważny ze względu na skalę – 2,2 mln rekordów w skali Polski to bardzo dużo[1], w dowolnym aspekcie – czy to do wysyłki spamu, czy do ataków phishingowych przy pomocy SMSów, czy wreszcie jako baza haseł, zarówno do próby bezpośredniego wykorzystania ich w innych serwisach, jak i do analizy i budowy słowników w kolejnych atakach.

W informacjach o wycieku z Morele.net poruszony był aspekt niezłego hashowania haseł. Niestety te niezłe hashe w praktyce niewiele wnoszą – być może nie uda się złamać, w sensownym czasie i sensownym kosztem, najtrudniejszych haseł, ale najsłabsze ok. 20% można złamać na CPU na pojedynczym komputerze w ciągu pojedynczych godzin.

Jeśli informacja o wycieku skanów dowodów jest prawdziwa, to jest to dla ofiar spory problem – możliwości do nadużcia spore, PESEL w zasadzie niezmienialny, a wymiana dowodu kłopotliwa. Przypuszczam, że chodzi tu tylko o kupujących na raty.

Hasła

Pozostałe 2,2 mln niespecjalnie ma powody do zmartwień, jeśli tylko nie stosuje schematycznych haseł oraz ma osobne hasła do różnych serwisów. W tym miejscu gorąco polecam programy do przechowywania haseł w stylu Keepass.

Jeśli hasła są różne w różnych serwisach to nawet ich siła nie ma specjalnego znaczenia, o ile w serwisie są tylko dane z bazy, nie można zrobić zakupu itp. OK, atakujący dostanie się do konta w sklepie internetowym. Co zobaczy, czego jeszcze nie wie? Historię zakupów? Ironizuję, ale zakładam, że nie jest w stanie robić zamówień itp. bez dodatkowego potwierdzenia. Mógł za to usunąć konto, jednym kliknięciem, bez potwierdzania. Cóż, to strata głównie dla sklepu – jeśli ktoś potrzebuje to założy nowe konto…

Maile

Jeśli chodzi o maile, to jest spora szansa, że już wcześniej trafiły do baz spamerów i marketerów. Chyba, że ktoś stosuje oddzielne aliasy do serwisów, ale wtedy zupełnie nie ma problemu – wystarczy usunąć alias. Podobnie z numerami telefonów. A jeśli ktoś chce mieć święty spokój, to przypominam, że usługi GSM tanieją i numer telefonu płatny w formie prepaid można mieć już za 5 zł rocznie i używać go w różnych mniej istotnych miejscach. Oczywiście można to zrobić w nowocześniejszy sposób.

Konta w sklepach internetowych

Tu dochodzimy do sedna: czy do zakupu w każdym sklepie internetowym faktycznie potrzebne jest zakładanie konta? Niektóre sklepy wymuszają założenie konta, ale staram się takich unikać, a z paru zakupów zdarzyło mi się zrezygnować z tego powodu. Jeśli już zakładamy konto, to dobrze by było, żeby wymagane było podawanie jak najmniejszej ilości danych. Zupełnie dobrze by było, gdyby serwisy pozwalały na ustawienie po jakim czasie nieaktywności usunąć konto lub chociaż cyklicznie przypominać mailem o takiej możliwości.

[1] Kolejny duży polski wyciek, który kojarzę to ~700 tys. z Filmweb. Oczywiście polskie konta występują też na wyciekach światowych i będą to porównywalne ilości.

UPDATE: Wpis nieco przeleżał jako szkic i został ostatecznie opublikowany w formie nieco pociętej. Mimo tematu, który pozostał z wersji oryginalnej, celowo pominąłem m. in. spekulacje nt. skutków dla Morele.net i chciałbym, aby tak pozostało, również w komentarzach.

UPDATE2: Jak donosi Zaufana Trzecia Strona, baza sklepu Morele.net została ujawniona przez włamywaczy. Jakieś pięć miesięcy po ataku.

Jakość niektórych narzędzi security Linuksie

Był sobie ciekawy wpis dotyczący siły haseł i narzędzi do automatycznego jej sprawdzania. Szykowałem się do dokładniejszej zabawy i testów, ale jakoś się rozeszło po kościach, więc krótko o tym, co zauważyłem.

Wnioski na temat jakości narzędzi do generowania haseł i automatycznego sprawdzania nie są zbyt optymistyczne. Narzędzia do haseł mają błędy. Smutne błędy. Spójrzmy na następujące wynik dotyczące haseł wygenerowanych przez pwgen i sprawdzanych cracklib-checki. Za każdym razem generowane było 100 tys. haseł, o zadanej długości (poczynając do 10 i kończąc na 20). Liczba podaje, ile nie było OK wg cracklib-check.

LANG=C pwgen -s -1 10 100000 | LANG=C /usr/sbin/cracklib-check | LANG=C fgrep -cv ': OK' 
79LANG=C pwgen -s -1 11 100000 | LANG=C /usr/sbin/cracklib-check | LANG=C fgrep -cv ': OK'
122LANG=C pwgen -s -1 12 100000 | LANG=C /usr/sbin/cracklib-check | LANG=C fgrep -cv ': OK'
16LANG=C pwgen -s -1 13 100000 | LANG=C /usr/sbin/cracklib-check | LANG=C fgrep -cv ': OK'
27LANG=C pwgen -s -1 15 100000 | LANG=C /usr/sbin/cracklib-check | LANG=C fgrep -cv ': OK'
59LANG=C pwgen -s -1 16 100000 | LANG=C /usr/sbin/cracklib-check | LANG=C fgrep -cv ': OK'
98LANG=C pwgen -s -1 17 100000 | LANG=C /usr/sbin/cracklib-check | LANG=C fgrep -cv ': OK'
141LANG=C pwgen -s -1 18 100000 | LANG=C /usr/sbin/cracklib-check | LANG=C fgrep -cv ': OK'
215LANG=C pwgen -s -1 19 100000 | LANG=C /usr/sbin/cracklib-check | LANG=C fgrep -cv ': OK'
275LANG=C pwgen -s -1 20 100000 | LANG=C /usr/sbin/cracklib-check | LANG=C fgrep -cv ': OK'
373

Jak widać, ilość słabych haseł spada, osiągając minimum w okolicy dwunastoznakowych, by następnie systematycznie rosnąć. Rzut oka na generowane hasła i… wszystko jasne:

HiGFYedy6gHG: it is too simplistic/systematicnowuTUtOon4W: it is too simplistic/systematicO4rstUX43Bef: it is too simplistic/systematic1mMTsIHZyHIH: it is too simplistic/systematicSeVw3MnMnOpp: it is too simplistic/systematic

Domyślnie(?) cracklib-check uznaje powtórzenie znaków za oznakę słabego hasła. Kurtyna.

Kolejne narzędzie, które znam, lubię i którego używam często (zwykle modyfikując wynik, jednakowoż) to gpw. Okazuje się, że posiada ono brzydki błąd, który powoduje, że czasami hasło nim wygenerowane jest krótsze, niż planowaliśmy, tj. niż podane w stosownym parametrze. Przykład: 100 tys. haseł szesnastoznakowych (niby!):

gpw 100000 16 | LANG=C /usr/sbin/cracklib-check | LANG=C fgrep -v ': OK' | grep -i shortaqs: it is WAY too short

I hasło typu aqs. Jest nawet zgłoszony błąd w Debianie w tej sprawie. Też mam mieszane uczucia co do poziomu istotności błędu, ale… sprawdzanie długości otrzymanego wyniku to przecież trywialna sprawa, więc jakie inne błędy może mieć soft?

Ogólnie: mam wrażenie, że nie warto zbytnio ufać gotowym narzędziom. Może nawet nie to, żeby od razu pisać coś własnego, ale warto sprawdzić gotowce (bezpieczne! wolnoźródłowe!), nim się z nich skorzysta.

Dziura w OpenSSL, o jakiej się nie śniło

No bo jak inaczej nazwać błąd, który pozwala na zdalny dostęp do pamięci podatnej maszyny? Co prawda „tylko” 64kB i „tylko” związanej z procesem korzystającym z biblioteki zawierającej błąd, ale biorąc pod uwagę, do czego OpenSSL służy… Wyciec mogą klucze (jeśli nie zostaną zmienione, to w przypadku ich przechwycenia będzie można podsłuchać transmisję nawet po aktualizacji biblioteki), loginy i hasła (jeśli użytkownicy nie zmienią haseł, to atakujący będzie mógł się dostać do serwisów nawet po zmianie certyfikatów i aktualizacji biblioteki).

Heartbleed

Źródło: http://heartbleed.com/

Błąd związany z OpenSSL w Debianie sprzed blisko 6 lat to przy tej dziurze pikuś – wtedy wystarczyło zaktualizować pakiet i zmienić klucze. Teraz na dobrą sprawę należałoby zmienić wszystkie certyfikaty SSL (o ile były używane na choć jednej podatnej maszynie) i skłonić wszystkich użytkowników do zmiany haseł. Niekoniecznie technicznych użytkowników, dodajmy.

Ważne jest to o tyle, że niektóre popularne polskie serwisy oferujące darmową (i nie tylko) pocztę były podatne. I to dość długo (nie wiem, czy nadal nie są). Jeśli atakujący uzyska dostęp do poczty, a używamy tej skrzynki do przypominania hasła w innych serwisach to zmiana w nich haseł nie rozwiązuje problemu.

Dodatkowo sprawdzanie podatności systemów było utrudnione. Popularny test sprawdzający podatność na atak z powodu obciążenia zgłaszał… false negatives. Czyli system był podatny, a narzędzie testujące twierdziło, że jest OK. I to w pewnym momencie, wg moich obserwacji, w jakichś 9x% prób… Problemu tego nie miało narzędzie CLI, ale dość szybko przestało ono być dostępne. Zapewne dlatego, że skutkiem ubocznym tego narzędzia był zrzut pamięci i dostęp do wrażliwych danych.

Na koniec mały paradoks. Systemy, w których logowanie było bez szyfrowania nie są podatne na dziurę (za to były i są podatne na podsłuchanie transmisji). Podobnie jak Debian Squeeze, czyli oldstable, któremu wkrótce skończy się support bezpieczeństwa. Użyta w nim wersja OpenSSL jest na tyle stara, że nie jest podatna.

Na razie status jest taki, że jest dostępna poprawka, załatana jest część systemów (wczoraj o ok. 17 było naprawdę sporo dziurawych). Widziałem tylko jedną firmę (polską), która poinformowała o błędzie użytkowników i zaleciła zmianę certyfikatów (ale już ani słowa o hasłach). Osobiście zalecam zwykłym użytkownikom w tej chwili zmianę ważniejszych haseł (zwł. pocztowych!) i obserwację sytuacji. Gdy opadnie kurz, tj. administratorzy załatają systemy i wymienią certyfikaty – ponowna zmiana haseł, tym razem wszystkich (ale naprawdę wszystkich wszystkich).

Błędowi poświęcona jest specjalna strona i tam odsyłam po szczegóły. Tak jeszcze patrzę na to, co napisałem parę lat temu i chyba tekst dane, niezależnie od tego jak zabezpieczane, nie są bezpieczne i prędzej czy później nastąpi ich ujawnienie łapie się na jakieś motto.

UPDATE: Ważna uwaga, o której zapomniałem. Jeśli aktualizujemy OpenSSL w systemie, to trzeba jeszcze zrestartować usługi. W Debianie można skorzystać z polecenia checkrestart (pakiet debian-goodies), ale na przynajmniej jednym systemie pokazywał, że nie ma nic do restartu, choć był apache i zabbix-server. Można zamiast tego użyć:

lsof -n | grep ssl | grep DEL